COLLEGIUM RESOVIENSE I Liceum Ogólnokształcące to jedna z najstarszych szkół średnich w Polsce. Ufundowana została w 1658 r. Pijarów. W XXVII - XVIII w. ks. F. S. St.
przez Zofię Pudencjannę Ligęzów i jej szwagra księcia Jerzego Lubomirskiego - hetmana i marszałka Polski. Erygowana została w dziesięć lat później przez papieża Klemensa IX. Szkoła w latach 1658-1784 funkcjonowała pod nazwą Collegium Ressoviense i prowadzona była prze zakon OO. Po upaństwowieniu edukowała młodzież jako Cesarsko-Królewskie Wyższe Gimnazjum (1785 - 1918), następnie I Gimnazjum i Lic
eum. słynęła z wysokiego poziomu nauki, przyciągała młodzież z całej Polski, maiła charakter półwyższej uczelni, kształciła w pedagogium nauczycieli do średnich szkół, profesjonalnych muzyków i prowadziła niższe studia teologiczne. Ponadto prowadzono profesjonalne kształcenie muzyków, a z podręczników nauczycieli korzystała młodzież nawet w odległym Kijowie. Wśród grona nauczycieli było wielu wybitnych pedagogów. Byli oni autorami połowy podręczników napisanych dla Komisji Edukacji Narodowej (1773) - pierwszego ministerstwa oświaty w Europie. Wychowana w głębokiej wierze i umiłowaniu ojczyzny młodzież dawała wyraz uczuciom patriotycznym, wysławiając się w walkach toczonych przez wieki w obronie kraju. Wojna ze Szwecją (1655), obrona Wiednia (1683), powstania narodowe (1794, 1809, 1831, 1848, 1863), I i II wojna światowa wyznaczały szlak bojowy wychowanków nauczycieli szkoły. Działalność kulturalna nie ograniczała się do murów szkoły i zaowocowała szeregiem inicjatyw na rzecz miasta i środowiska. Utworzono klub sportowy "Resovia" (1906), dano początek działalności "Lutnia" i teatru amatorskiego "Reduta" oraz Muzeum (1935), obecnie Muzeum okręgowe. Po II wojnie światowej szkoła przyczyniła się do rozwoju wyższych uczelni w Rzeszowie przekazując im swój liczący 24000 woluminów księgozbiór i udostępniając bursę im. Dymnickiego filii UMCS. W ciągu trzech wieków mury szkoły opuściło wielu wybitnych wychowanków m.in. Onufry Kopczyński - autor pierwszej gramatyki polskiej, Ignacy Łukasiewicz - prekursor przemysłu naftowego, biskup J. Pelczar, generał Wł. Sikorski, marszałek książę Hieronim Lubomirski. W szkole uczyło wielu wybitnych pedagogów, w tym ks. Stanisław Konarski - najwybitniejszy reformator polskiej oświaty w XVIII w., Józef Herman Osiński - nestor fizyków polskich, Wilhelm Friedberg - późniejszy profesor uniwersytecki, Tadeusz Łopuszański - minister oświaty II RP i wielu innych. Szkoła od przeszło trzech wieków mieści się w centrum miasta w zabytkowych pomieszczeniach z połowy XVII w. Część frontowa zaprojektowana została przez najwybitniejszego architekta doby baroku Tylmana z Gamern. Niektóre wnętrza szkoły posiadają urzekające sklepienia kolebkowo-lunetowe. Zachowały się także cenne zbiory przyrodnicze z drugiej połowy XIX w., których nie powstydziłoby się żadne muzeum faunistyczne na wyższej uczelni. W muzeum - klasopracowni historycznej znajdują się ciekawe zbiory ikonograficzne, dokumenty i eksponaty dotyczące dziejów szkoły. Liceum posiada kolekcję sztandarów. Wykonano także odpowiednie, dostosowane do określonej epoki, ubiory dla pocztów sztandarowych. W gabinecie dyrektorskim znajduje się galeria olejnych portretów wybitnych nauczycieli i wychowanków szkoły. Pomieszczenia te uatrakcyjniają lampy wiedeńskiej firmy braci Brinner z XIX w. (repliki). Szkoła należy do Towarzystwa Szkół Twórczych, Klubu Najstarszych Szkół w Polsce, prowadzi klasy autorskie (informatyka, menedżerska itp.). Liceum organizuje, ogólnopolską Biesiadę dla młodzieży, redaguje "Festival Gazette", wydaje co roku "Sprawozdanie Dyrekcji I LO w Rzeszowie", publikuje zbiorki poezji uczniów i wychowanków, posiada bogatą literaturę o swoich dziejach. Utrzymuje kontakty z wybitnymi szkołami średnimi za granicą (Klagenfurt - Austria, Bielefeld - Niemcy, Morpeth - Wielka Brytania). Kalendarium
1655 - Sprowadzenie oo. Pijarów do Rzeszowa przez J. Lubomirskiego marszałka w.k.;
1658 - Założenie szkoły;
1668 - Erygowanie szkoły przez papieża Klemensa IX;
1684 - Jan III Sobieski - dziękował profesorom i uczniom za udział w wiktorii wiedeńskiej;
1702 - Wybudowanie frontowych zabudowań szkoły wg proj. Tylmana z Gmeren;
1736 - Ks. Stanisław Konarski nauczycielem w Collegium Ressoviense;
1785 - Powołanie w miejsce szkoły pijarskiej niemieckiego Gimnazjum c.k.;
1831 - Masowy udział młodzieży gimnazjalnej w powstaniu listopadowym;
1834 - Rozbudowa frontu szkoły;
1846 - Aresztowanie nauczycieli i uczniów, uczestników powstania galicyjskiego;
1851 - Cesarz Franciszek Józef wizytował Rzeszów i szkołę;
1858 - Przekształcenie szkoły z 6 na 8 - klasowe Gimnazjum;
1860 - Przeprowadzenie I matury w szkole;
1872 - Wybudowanie północno-wschodnich skrzydeł szkoły;
1880 - Przyjęcie Gimnazjum na członka Zoologiczno- Botanicznego Towarzystwa w Wiedniu;
1900-14 - Uczestnictwo gimnazjalistów w tajnych organizacjach: Teka, Promień, Zarzewie, Strzelec;
1905 - Współudział uczniów w założeniu klubu sportowego "Resovia";
1914-21 - Udział nauczycieli, uczniów i absolwentów w walce o niepodległość i granice Polski;
1923 - Nadanie szkole imienia ks. Konarskiego;
1932-38 - Przekształcenie szkoły na 4-letnie Gimnazjum i dwuletnie liceum;
1939-45 - Udział nauczycieli, uczniów i absolwentów w II wojnie światowej w Ruchu Oporu;
1949 - Przekształcenie szkoły na 4-letnie Liceum;
1960 - Jubileusz 100-lecia matury i 300-lecia Szkoły. I Zjazd Wychowanków;
1961 - Wybudowanie sali gimnastycznej;
1964 - Przekształcenie Męskiego Liceum w szkołę koedukacyjną;
1983 - Obchody 325-lecia założenia szkoły. II Zjazd wychowanków;
1984 - Przyznanie Liceum Krzyża Komandorskiego Odrodzenia Polski;
1987 - Utworzenie galerii obrazów wybitnych nauczycieli i wychowanków Liceum;
1989 - Odsłonięcie i poświęcenie pomnika Ks. Konarskiego.
1995 - Wmurowanie w szkole Tablicy Pamięci poświęconej nauczycielom i uczniom, obrońcom Ojczyzny;
