សាលាពុទ្ធិកបឋមសិក្សាវត្តប្រាសាទព្រះកេតុមាលា

សាលាពុទ្ធិកបឋមសិក្សាវត្តប្រាសាទព្រះកេតុមាលាហៅវត្តបឹងមាលាថ្ងៃព្រហស្បតិិ៦រោចខែជេស្ឋឆ្នាំរោងឆស័កព.ស២៥៦៨ត្រូវថ្ងៃទី២៧ខែមិថុនាឆ្នាំ២០២៤ឆ្នាំទី៣ជំនាន់ទី៥។

៙ខ្ញុំព្រះករុណា ព្រះគ្រូថាវរសីលធម្ម ឡាយ អរុណ ចៅអធិការវត្តប្រាសាទព្រះកេតុមាលា (បឹងមាលា) ភូមិទឹកលិច ឃុំបឹងមាលា ស្រុកស្វាវយលើ ខេត្តសៀមរាប ។
#សូមថ្លែងអំណរព្រះគុណយ៉ាងជ្រៀលជ្រៅបំផុតចំពោះទឹកចិត្ត
-លោក ថូ សុគន់ និងភរិយា ​(កូនប្រុស) ២០០ ដុល្លារ បច្ច័យបួន
-បងស្រី សាវី (Savy Chin) និងស្វាមី (Vibol Sary) ១០០ដុល្លារ បច្ច័យបួន មានថ្នាំពេទ្យមួយចំនួនផង
-ឧបាសិកា អឹម ខន ព្រមទាំងកូនចៅ ៥០ ដុល្លារ ​បច្ច័យបួន
-ឧបាសក កែវ កាំង និងភរិយា (ឌិតបុត) ៥០ ដុល្លារ បច្ច័យបួន
-ឧបាសក សុខុម និងភរិយា (Heav) ៥១ ដុល្លារ បច្ច័យបួន
និងពុទ្ធបរិស័ទ ចំណុះជើងវត្តបានជួយរៀបចំចង្ហាន់ប្រចាំថ្ងៃ
#ខ្ញុំព្រះករុណា ព្រមទាំងព្រះសង្ឃគ្រប់ព្រះអង្គសូមប្រគេន និងជូនពរ សូមញោមប្រុស-ស្រី មានសុខភាពល្អបរិបូណ៍ បញ្ញាញាណវៀងវៃ ព្រះជន្មាទីឃាយុយឺនយូរ និងប្រកបដោយពុទ្ធមង្គលពរ៤ប្រការគឺ អាយុ វណ្ណៈ សុខៈ ពលៈ កុំបីអាក់ខានឡើយ។
សូមអរគុណ !!
វត្តប្រាសាទព្រះកេតុមាលា, ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ៦រោច ខែជេស្ឋ ឆ្នាំរោង ឆស័កព.ស.២៥៦៨, ត្រូវនឹងថ្ងៃទី២៧ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤។
សូមអនុមោទនា!!! ៚

៙ខ្ញុំព្រះករុណា ព្រះគ្រូថាវរសីលធម្ម ឡាយ អរុណ ចៅអធិការវត្តប្រាសាទព្រះកេតុមាលា (បឹងមាលា) ភូមិទឹកលិច ឃុំបឹងមាលា ស្រុកស្វាវយលើ ខេត្តសៀមរាប ។
#សូមថ្លែងអំណរព្រះគុណយ៉ាងជ្រៀលជ្រៅបំផុតចំពោះទឹកចិត្ត
-លោក ថូ សុគន់ និងភរិយា ​(កូនប្រុស) ២០០ ដុល្លារ បច្ច័យបួន
-បងស្រី សាវី (Savy Chin) និងស្វាមី (Vibol Sary) ១០០ដុល្លារ បច្ច័យបួន
-ឧបាសិកា អឹម ខន ព្រមទាំងកូនចៅ ៥០ ដុល្លារ ​បច្ច័យបួន
-ឧបាសក កែវ កាំង និងភរិយា (ឌិតបុត) ៥០ ដុល្លារ បច្ច័យបួន
-ឧបាសក សុខុម និងភរិយា (Heav) ៥១ ដុល្លារ បច្ច័យបួន
និងពុទ្ធបរិស័ទ ចំណុះជើងវត្តបានជួយរៀបចំចង្ហាន់ប្រចាំថ្ងៃ
#ខ្ញុំព្រះករុណា ព្រមទាំងព្រះសង្ឃគ្រប់ព្រះអង្គសូមប្រគេន និងជូនពរ សូមញោមប្រុស-ស្រី មានសុខភាពល្អបរិបូណ៍ បញ្ញាញាណវៀងវៃ ព្រះជន្មាទីឃាយុយឺនយូរ និងប្រកបដោយពុទ្ធមង្គលពរ៤ប្រការគឺ អាយុ វណ្ណៈ សុខៈ ពលៈ កុំបីអាក់ខានឡើយ។
សូមអរគុណ !!
វត្តប្រាសាទព្រះកេតុមាលា, ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ៦រោច ខែជេស្ឋ ឆ្នាំរោង ឆស័កព.ស.២៥៦៨, ត្រូវនឹងថ្ងៃទី២៧ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤។
សូមអនុមោទនា!!! ៚

នេះកម្មវិធីបុណ្យពុទ្ធាភិសេក និងឆ្លងព្រះត្រៃបិដក
នៅវត្តព្រះពុទ្ធមេត្តា ទីក្រុងហូមស្តេត រដ្ឋផ្លរីដា ។
21000 SW 304 St HOMESTEAD FL33030
ថ្ងៃសៅរ៍-អាទិត្យ ១-២រោច ខែជេស្ឋ ឆ្នាំរោង ឆស័កព.ស.២៥៦៨, ត្រូវនឹងថ្ងៃទី២២-២៣ ខែមិថុនា គ.ស.២០២៤ ។
សូមអនុមោទនា!!!

ទទួល​វេន​ប្រារព្ធ​មហា​វិសាខ​បូជា​ឆ្នាំ​ក្រោយ​
…………………………………………………..
មហាវិសាបូជា មហាសន្និបាត និងសូធ្យព្រះត្រៃបិដកថ្ងៃសុក្រ-សៅរ៍-អាទិត្យ ទី ២៤-២៦ ខែឧសភា ព.ស.២៥៦៨ សហការ​រៀបចំដោយពុទ្ធិកសមាគមព្រះសង្ឃខ្មែរ សហរដ្ឋអាមេរិកនិងវត្តវិបស្សនារាម ព្រះអង្គធំ
Watt Vipassanaram Preah Ang Thom, 770 Byant Rd, Spartanburg, SC
The Cambodian Buddhist Monk Society-USA
Wat Vipassanaram Preah Angthom

៙ខ្ញុំព្រះករុណា ព្រះគ្រូថាវរសីលធម្ម ឡាយ អរុណ ព្រមទាំងព្រះសង្ឃ លោកអាចារ្យ គណៈកម្មការវត្តប្រាសាទព្រះកេតុមាលា (បឹងមាលា)ទាំងអស់។
#សូមថ្លែងអំណរព្រះគុណយ៉ាងជ្រៀលជ្រៅបំផុតចំពោះទឹកចិត្ត
-ព្រះតេជគុណ ចន្ទ ព្រហ្ម ចៅអធិការវត្តខ្មែរសាវីរតនារាម ផ្លរីដា ២០០ ដុល្លារ កសាងសាលាបាលី
-ឧបាសិកា អុង ចារ៉ាត់ ១០០ដុល្លារ កសាងសាលាបាលី
-ឧបាសិកា ប៉ែន សម្បូណ៍ ព្រមទាំងកូនចៅ ៦០ ដុល្លារ
-ឧបាសិកា គុច ប៊ុនថន ព្រមទាំងកូនចៅ ៥០ ដុល្លារ
-ឧបាសិកា ពាគឹមយ៉ាន និងឧបាសក ខឹម យឹន ៥០ ដុល្លារ
និងពុទ្ធបរិស័ទ ដើម្បីទ្រទ្រង់សាលាពុទ្ធិកបឋមសិក្សាសម្រាប់សមណសិស្សរៀនសូធ្យ ។
#ខ្ញុំព្រះករុណា ព្រមទាំងព្រះសង្ឃគ្រប់ព្រះអង្គសូមប្រគេន និងជូនពរ សូមញោមប្រុស-ស្រី មានសុខភាពល្អបរិបូណ៍ បញ្ញាញាណវៀងវៃ ព្រះជន្មាទីឃាយុយឺនយូរ និងប្រកបដោយពុទ្ធមង្គលពរ៤ប្រការគឺ អាយុ វណ្ណៈ សុខៈ ពលៈ កុំបីអាក់ខានឡើយ។
សូមអរគុណ !!
វត្តប្រាសាទព្រះកេតុមាលា, ថ្ងៃអង្គារ៍ ១២ កើត ខែជេស្ឋ ឆ្នាំរោង ឆស័កព.ស.២៥៦៨, ត្រូវនឹងថ្ងៃទី១៨ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤។
សូមអនុមោទនា!!! ៚

សត្វ

៙ខ្ញុំព្រះករុណា ព្រះគ្រូថាវរសីលធម្ម ឡាយ អរុណ ព្រមទាំងព្រះសង្ឃ លោកអាចារ្យ គណៈកម្មការវត្តប្រាសាទព្រះកេតុមាលា (បឹងមាលា)ទាំងអស់។
#សូមថ្លែងអំណរព្រះគុណយ៉ាងជ្រៀលជ្រៅបំផុតចំពោះទឹកចិត្ត
-ឧបាសិកា អុង ចារ៉ាត់ ១០០ដុល្លារ កសាងសាលាបាលី
-ឧបាសិកា ប៉ែន សម្បូណ៍ ព្រមទាំងកូនចៅ ៦០ ដុល្លារ
-ឧបាសិកា គុច ប៊ុនថន ព្រមទាំងកូនចៅ ៥០ ដុល្លារ
-ឧបាសិកា ពាគឹមយ៉ាន និងឧបាសក ខឹម យឹន ៥០ ដុល្លារ
និង ពុទ្ធបរិស័ទវត្តខ្មែរសាវីរតនារាម ផ្លរីដា ១០០ ដុល្លារ ដើម្បីទ្រទ្រង់សាលាពុទ្ធិកបឋមសិក្សាសម្រាប់សមណសិស្សរៀនសូធ្យ ។
#ខ្ញុំព្រះករុណា ព្រមទាំងព្រះសង្ឃគ្រប់ព្រះអង្គសូមប្រគេន និងជូនពរ សូមញោមប្រុស-ស្រី មានសុខភាពល្អបរិបូណ៍ បញ្ញាញាណវៀងវៃ ព្រះជន្មាទីឃាយុយឺនយូរ និងប្រកបដោយពុទ្ធមង្គលពរ៤ប្រការគឺ អាយុ វណ្ណៈ សុខៈ ពលៈ កុំបីអាក់ខានឡើយ។
សូមអរគុណ !!
វត្តប្រាសាទព្រះកេតុមាលា, ថ្ងៃអង្គារ៍ ១២ កើត ខែជេស្ឋ ឆ្នាំរោង ឆស័កព.ស.២៥៦៨, ត្រូវនឹងថ្ងៃទី១៨ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤។
សូមអនុមោទនា!!! ៚

IQសកម្មភាព #៥ផ្នែកជួយបណ្ដុះឱ្យកូនមានIQខ្ពស់
ដែលឪពុកម្ដាយត្រូវដឹងមុនប្រសូតបុត្រ-ធីតា ។
បើយោងតាមការចុះផ្សាយរបស់ Asia One ការសិក្សាជាច្រើនបានបង្ហាញថា ទារកទើបកើតមានក្បាលធំជាងធម្មតាមានIQខ្ពស់ណាស់ ហើយគេក៏បានធ្វើតេស្តលើផ្នែកអក្សរ និងផ្នែកលេខលើក្មេងៗគ្រប់គ្នា គេរកឃើញថា ក្មេងមានក្បាលធំជាងធម្មតា​ធ្វើតេស្តបានល្អជាងក្មេងៗទូទៅ។
ភាគច្រើនមិត្តភក្ដិនៅវិទ្យាល័យតែងហៅមិត្តភក្ដិរបស់ខ្លួនថា អាក្បាលធំ។ ពេលនេះ អ្នកត្រូវដឹងថា អាក្បាលធំ គឺជាក្មេងដែលមានIQខ្ពស់។ គួរបញ្ជាក់ថា ក្មេងក្បាលធំមិនសំដៅភាពមិនប្រក្រតីនៃខួរក្បាលនោះទេ ក្មេងក្បាលធំសំដៅលើក្មេងដែលមានក្បាលធំជាងក្មេងទូទៅបន្តិចបន្ដួចប៉ុណ្ណោះ។
#ក្មេងអាយុ០១ឆ្នាំដល់០២ឆ្នាំ៖ "ព្យាយាមចាប់យកភាសាច្រើន"
យោងតាមសិក្សាបាននិយាយថា ក្មេងអាយុ០១ឆ្នាំដល់០២ឆ្នាំព្យាយាមស្ដាប់ និងចាប់ភាសារបស់ម្ដាយ និងឪពុកដែលកំពុងនិយាយ។ ដូច្នេះការនិយាយវិជ្ជមានរបស់ឪពុកម្ដាយបានជួយឱ្យខួរក្បាលរបស់កូនលូតលាស់បានលឿន។ គន្លឹះក្នុងការជំរុញការអភិវឌ្ឍន៍ទូទៅរបស់កូនអ្នករួមមាន៖
-ឪពុកម្ដាយត្រូវជួយកែលម្អជំនាញការយល់ដឹងរបស់កូនអ្នក ដោយការលើកទឹកចិត្តឱ្យកូនធ្វើត្រាប់តាម(ត្រាប់តាមសកម្មភាពវិជ្ជមាន)។
-ផ្ដល់ល្បែងលេងដល់កូនដូចជា រៀនស្វែងរកវត្ថុ រៀនផ្គុំរូបភាព ដើម្បីជួយជំរុញបន្ថែមលើជំនាញយល់ដឹងរបស់កូនអ្នក។

#ក្មេងអាយុ០៣ឆ្នាំ៖ "លូតលាស់ផ្នែកកម្ពស់"
យោងតាមការសិក្សាបានបង្ហាញថា កម្ពស់ក៏ទាក់ទងនឹងភាពវ័យឆា្លតដែរ ដែលក្មេងលូតលាស់លឿនមានភាពវៃឆ្លាត និងមានគំនិតច្នៃប្រឌិតច្រើន។ គន្លឹះក្នុងការជំរុញការអភិវឌ្ឍន៍ទូទៅរបស់កូនអ្នករួមមាន៖
-ផ្ដល់ពេលវេលាឱ្យកូនរបស់អ្នកលេងឱ្យបានគ្រប់គ្រាន់ រៀនដើរ រៀនឈរ រៀនអង្គុយ និងរៀនផ្គុំរូបភាពជាដើម។
-ក្នុងវ័យនេះឪពុកម្ដាយត្រូវចាប់ផ្ដើមសួរសំណួរសាមញ្ញៗដូចជា សួរឈ្មោះរបស់កូន សួរអាយុរបស់កូន សួរឈ្មោះរបស់ឪពុកម្ដាយជាដើម។ ឧទាហរណ៍៖ តើកូនឈ្មោះអី្វកូន? តើកូនមានអាយុប៉ុន្មានហើយ? តើប៉ារបស់កូនឈ្មោះអ្វី?

#ក្មេងអាយុ០៤ឆ្នាំ៖ "ចូលចិត្តផាត់ពណ៌ និងគូររូបភាព"
ការសិក្សាមួយបានបង្ហាញថា នៅពេលក្មេងអាយុ០៤ឆ្នាំ ពួកគេចាប់ផ្ដើមចាប់អារម្មណ៍ពណ៌ និងការគូររូបភាព។ ដូច្នេះឪពុកម្ដាយត្រូវផ្ដល់ឱកាសឱ្យកូនៗរៀនផាត់ពណ៌ និងគូររូបភាព។ គន្លឹះក្នុងការជំរុញការអភិវឌ្ឍន៍ទូទៅរបស់កូនអ្នករួមមាន៖
-ឪពុកម្ដាយត្រូវចាប់ផ្ដើមបង្ហាញរូបសត្វនានាដូចជា ទន្សាយ ឆ្មា ឆ្កែ ឬកណ្ដុរ រួចសួរកូនអំពីពណ៌នៅលើសត្វនីមួយៗ ហើយឱ្យកូនរៀបរាប់ពីពណ៌នីមួយៗឱ្យបានត្រឹមត្រូវ។
-ឪពុកម្ដាយត្រូវលើកទឹកចិត្តឱ្យកូនៗរៀនគូររូបដោយប្រើខ្មៅដៃជាមុន រួចបន្ទាប់មកចាំបង្រៀនឱ្យពួកគេប្រើខ្មៅពណ៌តាមក្រោយ។

#ក្មេងអាយុ០៥ឆ្នាំ៖ "ចូលចិត្តប្រឌិតរឿង"
វេជ្ជបណ្ឌិត Kang Lee នាយកវិទ្យាស្ថានសិក្សាកុមារនៅសាកលវិទ្យាល័យ Toronto មានប្រសាសន៍ថា ឪពុកម្ដាយកុំព្រួយបារម្ភ ប្រសិនបើកូនអាយុ០៥ឆ្នាំរបស់អ្នកចេះប្រឌិតរឿង។ វាគឺជាសញ្ញាបញ្ជាក់ថា បញ្ញានៃខួរក្បាលរបស់កូនអ្នកកំពុងតែអភិវឌ្ឍ។ គន្លឹះក្នុងការជំរុញការអភិវឌ្ឍន៍ទូទៅរបស់កូនអ្នករួមមាន៖
-ឪពុកម្ដាយត្រូវនាំកូនរបស់ខ្លួនទៅលេងនៅក្នុងសួនកម្សាន្ត ដើម្បីឱ្យពួកគេបានឃើញបរិយាកាសទូទៅ។
-បង្រៀនឱ្យកូនរបស់អ្នកអានរឿងនិទានជាមួយអ្នក នៅពេលអានរួចអ្នកត្រូវឱ្យពួកគេនិយាយហេតុការណ៍នៃសាច់រឿងដែលបានអានប្រាប់មកកាន់អ្នកវិញ។ វិធីនេះជួយឱ្យក្មេងចេះស្រមៃ ចេះគិត និងអភិវឌ្ឍជំនាញចងចាំ...៕

ខ្ញុំព្រះករុណា ព្រះគ្រូថាវរសីលធម្ម ឡាយ អរុណ ព្រមទាំងព្រះសង្ឃ លោកអាចារ្យ គណៈកម្មការវត្តប្រាសាទព្រះកេតុមាលា (បឹងមាលា)ទាំងអស់។
#សូមថ្លែងអំណរព្រះគុណយ៉ាងជ្រៀលជ្រៅបំផុតចំពោះទឹកចិត្ត
-លោកវេជ្ជបណ្ឌិត តាំង តេកហុង និងភរិយា គឹមសួរ ១០០ដុល្លារ កសាងសាលាបាលី វត្តបឹងមាលា
- លោកជា សាវុទ្ធ និងភរិយា ១០០ដុល្លារ និង ពុទ្ធបរិស័ទវត្តខ្មែរសាវីរតនារាម ផ្លរីដា ចំនួន៦០០ដុល្លារ ដើម្បីទ្រទ្រង់សាលាពុទ្ធិកបឋមសិក្សាសម្រាប់សមណសិស្សរៀនសូធ្យ ។
#ខ្ញុំព្រះករុណា ព្រមទាំងព្រះសង្ឃគ្រប់ព្រះអង្គសូមប្រគេន និងជូនពរ សូមញោមប្រុស-ស្រី មានសុខភាពល្អបរិបូណ៍ បញ្ញាញាណវៀងវៃ ព្រះជន្មាទីឃាយុយឺនយូរ និងប្រកបដោយពុទ្ធមង្គលពរ៤ប្រការគឺ អាយុ វណ្ណៈ សុខៈ ពលៈ កុំបីអាក់ខានឡើយ។
សូមអរគុណ !!
វត្តប្រាសាទព្រះកេតុមាលា, ថ្ងៃអាទិត្យ ៣កើត ខែជេស្ឋ ឆ្នាំរោង ឆស័កព.ស.២៥៦៨, ត្រូវនឹងថ្ងៃទី៩ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤។

Health Effects of Cigarette Smoking
#បារី #មហារីកសួត

ផលប៉ះពាល់សុខភាពបណ្តាលមកពីជក់បារី

ការជក់បារីអាចប៉ះពាល់ដល់សរីរាង្គនៃរាងកាយស្ទើរតែគ្រប់កន្លែងទាំងអស់ ដោយបង្កឲ្យមានជំងឺជាច្រើន និងធ្វើឲ្យសុខភាពជាទូទៅរបស់អ្នកជក់អន់ខ្សោយ។(1,2)
ការឈប់ជក់បារីអាចកាត់បន្ថយហានិភ័យជំងឺដែលបណ្តាលមកពីជក់បារី ហើយអាចបន្ថែមអាយុបានច្រើនឆ្នាំទៀត។(1,2)

ការជក់បារីនិងគ្រោះថ្នាក់ស្លាប់

* ការជក់បារីបណ្តាលឱ្យមនុស្សស្លាប់ច្រើនជាង ៤៨០.000 នាក់ក្នុងមួយឆ្នាំៗនៅសហរដ្ឋអាមេរិក។ គឺមានស្លាប់ជិតម្នាក់ក្នុងចំនួនមនុស្ស ៥នាក់។(1,2,3)
* ក្នុង១ឆ្នាំៗការជក់បារីធ្វើឱ្យមនុស្សស្លាប់ច្រើនជាងមូលហេតុខាងក្រោមរួមបញ្ចូលគ្នា ៖ (4)
-មេរោគអេដស៍ (Human Immunodeficiency Virus)
-ការប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនខុសច្បាប់
-ការប្រើប្រាស់គ្រឿងស្រវឹង
-របួសតាមគ្រោះថ្នាក់យានយន្ត
-ឧប្បត្តិហេតុបណ្តាលពីអាវុធ

* មានពលរដ្ឋអាមេរិកច្រើនជាង១០ដងដែលបានស្លាប់មុនអាយុ លើសអ្នកស្លាប់នៅក្នុងសង្គ្រាមទាំងអស់ដែលសហរដ្ឋអាមេរិកបានចូលប្រយុទ្ធ។(1)
* ការជក់បារីបណ្តាលឱ្យមានអ្នកស្លាប់ប្រហែល ៩០%(ឬ ៩ នាក់ក្នុងចំណោម១០នាក់) នៃមនុស្សដែលស្លាប់ព្រោះជំងឺមហារីកសួតទាំងអស់។(1,2) មានស្ត្រីច្រើនជាងពីមុនដែលត្រូវស្លាប់ព្រោះជំងឺមហារីកសួតជារៀងរាល់ឆ្នាំ លើសពីជំងឺមហារីកសុដន់។(5)
* ការជក់បារីបណ្តាលឱ្យមនុស្សប្រហែល៨០% (ឬ 8 ៨នាក់ក្នុងចំណោម ១០នាក់) នៃមនុស្សទាំងអស់ដែលស្លាប់ព្រោះជំងឺស្ទះសួតរ៉ាំរ៉ៃ (COPD)។(1)
* ការជក់បារីបង្កើនហានិភ័យនៃការស្លាប់ពីមូលហេតុទាំងអស់ចំពោះបុរស និងស្ត្រី។(1)
* នៅសហរដ្ឋហានិភ័យនៃការស្លាប់មកពីការជក់បារីបានកើនឡើងក្នុងរយៈពេល ៥០ ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។

នៅស្រុកខ្មែរមានអ្នកជក់បារី២,៤លាននាក់ឬ ២២% នៃប្រជាជន។ នៅអាមេរិកក្នុងឆ្នាំ២០២១មាន អ្នកជក់បារី១១,៥%។
អត្រាមរណភាពមហារីកសួតមានចំនួន ១៥,៨៣នាក់ក្នុង ចំនួនប្រជាជន១សែននាក់។ ក្នុងឆ្នាំ ២០២០ មានខ្មែរ ១,៦៣១ នាក់ស្លាប់ព្រោះមហារីកសួត (WHO)។
ចំនួនអ្នកកើតនិងអ្នកស្លាប់ព្រោះជំងឺមហារីកសួតមានចំណាប់ថ្នាក់លេខ២ក្នុងចំណោមមហារីកទាំងអស់។ ថ្លើម->សួត->ពោះវៀនធំ។

ការជក់បារី និងការបង្កើនហានិភ័យសុខភាពខ្ពស់ជាងមុន

អ្នកជក់បារីអាចកើតជំងឺបេះដូង ដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាល និងមហារីកសួតច្រើនជាងអ្នកមិនជក់
* គេប្រមាណថា ការជក់បារីបង្កើនហានិភ័យ ៖
- ចំពោះជំងឺសរសៃឈាមបេះដូងពី ២ ទៅ ៤ ដង (1,6)
- ចំពោះជំងឺដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាលពី ២ ទៅ ៤ ដង (1)
- ចំពោះបុរសក្នុងការកើតជំងឺមហារីកសួត ២៥ ដង /(1)
- ចំពោះស្ត្រីក្នុងការកើតជំងឺមហារីកសួត ២៥,៧ ដង (1)
* ការជក់បារីបណ្តាលឱ្យថយចុះសុខភាពទូទៅ ខកខានទៅធ្វើការច្រើនជាងមុន ប្រើប្រាស់ការថែទាំសុខភាពនិងការចំណាយលើសពីមុន។(1)

ការជក់បារីនិងជំងឺបេះដូងនិងសរសៃឈាម

អ្នកជក់បារីអាចបង្កើនហានិភ័យជំងឺផ្សេងៗដែលប៉ះពាល់ដល់បេះដូង និងសរសៃឈាម (ជំងឺបេះដូងនិងសរសៃឈាម)។(1,2)
* ការជក់បារីបណ្តាលឱ្យដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាល និងជំងឺសរសៃឈាមបេះដូង ដែលជាមូលហេតុចម្បងនៃការស្លាប់នៅសហរដ្ឋអាមេរិក។(1,3)
* សូម្បីតែអ្នកដែលជក់បារីតិចជាងប្រាំដើមក្នុងមួយថ្ងៃក៏អាចមានសញ្ញាដំបូងនៃជំងឺសរសៃឈាមបេះដូងដែរ។
* ការជក់បារីធ្វើឱ្យខូចខាតសរសៃឈាម និងអាចធ្វើឱ្យវាកាន់តែក្រាស់ និងរួមតូច។ លក្ខណ:នេះធ្វើឱ្យបេះដូងលោតលឿន ហើយសម្ពាធឈាមឡើងខ្ពស់ អាចបង្កើតកំណកឈាម។(1,2)
* ជំងឺដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាលកើតឡើងនៅពេលដែល ៖
- កំណកឈាមរារាំងលំហូរឈាមទៅកាន់ផ្នែកនៃខួរក្បាល
- សរសៃឈាមក្នុង ឬជុំវិញខួរក្បាលបែកធ្លាយ។(1,2)
* ការស្ទះសរសៃឈាមដែលបណ្តាលមកពីជក់បារីក៏អាចកាត់បន្ថយលំហូរឈាមទៅកាន់ជើង និងស្បែក។(1,2)

ការជក់បារីនិងជំងឺផ្លូវដង្ហើម

ការជក់បារីអាចបណ្តាលឱ្យកើតជំងឺសួតដោយបំផ្លាញផ្លូវដង្ហើម និងថង់ខ្យល់តូចៗ (alveoli) ដែលមាននៅក្នុងសួត។(1,2)
* ជំងឺសួតដែលបណ្តាលមកពីការជក់បារីមានក្រុមជំងឺ COPD ដែលរួមមានជំងឺស្ទះសួត និងរលាកទងសួតរ៉ាំរ៉ៃ។(1,2)
* បារីបង្កជាករណីមហារីកសួតភាគច្រើន
* ប្រសិនបើអ្នកមានជំងឺហឺត ផ្សែងបារីអាចបង្ករឲ្យផ្ទុះរោគសញ្ញាការឬធ្វើឱ្យការផ្ទុះនេះកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ។(1,2)
* អ្នកជក់បារីអាចស្លាប់ដោយសារជំងឺផ្លូវដង្ហើមស្រួចស្រាវ ១២ ទៅ ១៣ដងលើសអ្នកមិនជក់។(1)

ការជក់បារីនិងជំងឺមហារីក

ការជក់បារីអាចបង្កើនហានិភ័យជំងឺមហារីកនៅគ្រប់កន្លែងក្នុងខ្លួនរួមមាន ៖ (1,2)
* ប្លោកនោម
* ឈាម (ជំងឺមហារីកឈាម myeloid ស្រួចស្រាវ)
* មាត់ស្បូន
* ពោះវៀនធំ និងរន្ធគូថ (ពោះវៀនធំ)
* បំពង់អាហារ
* តំរងនោម និងបំពង់ទឹកនោម
* បំពង់ក
* ថ្លើម
* Oropharynx (រួមមានផ្នែកខ្លះនៃបំពង់ក អណ្តាត ក្រអូមមាត់ទន់ និងអាមីដាល tonsils)
* លំពែង
* ក្រពះ
* បំពង់ក ទងសួត និងសួត
* ការជក់បារីក៏បង្កើនហានិភ័យនៃការស្លាប់ព្រោះជំងឺមហារីក និងជំងឺផ្សេងៗទៀតចំពោះអ្នកដែលមានជំងឺមហារីក និងអ្នកដែលមិនស្លាប់ក្រោយកើតជំងឺមហារីក។(1)
* ប្រសិនបើគ្មាននរណាម្នាក់ជក់បារីទេ នៅសហរដ្ឋអាមេរិកការស្លាប់ដោយជំងឺមហារីកម្នាក់ក្នុងចំណោម៣នាក់អាចនឹងមិនកើតឡើងនោះទេ។(1,2)

ការជក់បារី និងហានិភ័យសុខភាពផ្សេងៗទៀត

ការជក់បារីធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់សរីរាង្គស្ទើរតែទាំងអស់នៃរាងកាយ និងប៉ះពាល់ដល់សុខភាពទូទៅរបស់មនុស្ស។(1,2)
* ការជក់បារីអាចធ្វើឱ្យស្ត្រីពិបាកមានផ្ទៃពោះ។ ម្យ៉ាងទៀតវាក៏អាចប៉ះពាល់ដល់សុខភាពកូនមុន និងក្រោយពេលកើតផងដែរ។ ការជក់បារីបង្កើនហានិភ័យសម្រាប់ ៖ ( 1,2,5)
- ការសម្រាលកូនមិនគ្រប់ខែ (ឆាប់កើត)
- ការស្លាប់របស់ទារកមុនពេលកើត
- កូនកើតមកមានទម្ងន់ទាប
- ទារកកើតមកស្លាប់ភ្លាមៗ (ដែលគេហៅថា SIDS ឬការស្លាប់ក្នុងកូនគ្រែ)
- ការមានផ្ទៃពោះក្រៅស្បូន
- ទារកឆែបមាត់
* ការជក់បារីក៏អាចប៉ះពាល់ដល់មេជីវិតឈ្មោលរបស់បុរសផងដែរ ហើយអាចកាត់បន្ថយការមានកូន និងបង្កើនហានិភ័យពិការភាពពីកំណើតនិងរលូតកូនផងដែរ។(2)
* ការជក់បារីអាចប៉ះពាល់ដល់សុខភាពឆ្អឹង។(1,5)
ស្ត្រីដែលដល់អាយុអស់មានកូន ហើយជក់បារី មានឆ្អឹងខ្សោយជាងស្ត្រីដែលមិនធ្លាប់ជក់។ម្យ៉ាងទៀត ពួកគេក៏មានហានិភ័យខ្ពស់ក្នុងការបាក់ឆ្អឹងផងដែរ។
* ការជក់បារីអាចប៉ះពាល់ដល់សុខភាពធ្មេញ និងអញ្ចាញធ្មេញ ហើយអាចបណ្តាលឱ្យបាក់ធ្មេញ។(1)
* ការជក់បារីអាចបង្កើនហានិភ័យបង្កើតជំងឺភ្នែកកាតារ៉ាក់/ឬកែវភ្នែកស្រអាប់ (ភាពល្អក់នៃកែវភ្នែកដែលធ្វើឱ្យពិបាកមើល)។ ម្យ៉ាងទៀតវាក៏អាចបណ្តាលឱ្យខូចភ្នែកដែលទាក់ទងនឹងអាយុ (AMD) ផងដែរ។ AMD គឺជាការខូចខាតដល់កន្លែងតូចមួយនៅជិតកណ្តាលនៃរីទីណា ដែលជាផ្នែកនៃភ្នែកដែលចាំបាច់សម្រាប់មើលឃើញកណ្តាលចក្ខុវិស័យ។1
* ការជក់បារីគឺជាមូលហេតុនាំឲ្យកើតជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទី 2 ហើយអាចធ្វើឱ្យមានការពិបាកក្នុងការគ្រប់គ្រង។ ហានិភ័យនៃការវិវត្តទៅជាជំងឺទឹកនោមផ្អែមអាចមានកម្រិតខ្ពស់ជាង ៣០-៤០%សម្រាប់អ្នកជក់បារីសកម្មជាងអ្នកមិនជក់បារី។(1,2)
* ការជក់បារីបណ្តាលឱ្យមានផលប៉ះពាល់ជាទូទៅលើរាងកាយ ដូចជាភាពរលាក និងការអន់ខ្សោយនៃដំណើររបស់ប្រព័ន្ធភាពស៊ាំ។(1)
* ការជក់បារីជាមូលហេតុបង្កើតជំងឺរលាកសន្លាក់ឆ្អឹងម្យ៉ាងហៅថា rheumatoid arthritis។(1)

ការឈប់ជក់ និងការកាត់បន្ថយហានិភ័យ

ការ​ឈប់​ជក់​បារី​គឺ​ជា​សកម្មភាព​ដ៏​សំខាន់​បំផុត​មួយ​ដែល​គេ​អាច​ធ្វើ​បានដើម្បី​ធ្វើឲ្យសុខភាព​របស់​ពួកគេកាន់តែប្រសើរឡើង។ នេះជាការពិត ដោយមិនគិតពីអាយុរបស់ពួកគេ ឬអស់រយៈពេលប៉ុន្មាន ឬអស់ចំនួនប៉ុន្មានដែលពួកគេធ្លាប់បានជក់បារីមកហើយនោះទេ។

អត្ថប្រយោជន៍សុខភាពក្រោយឈប់ជក់បារី

ឈប់ជក់បារីអាច ៖ (1)
* ធ្វើឲ្យស្ថានភាពសុខភាព និង គុណភាពជីវិតប្រសើរជាងមុន។
* កាត់បន្ថយហានិភ័យនៃការស្លាប់មុនអាយុ និងអាចបន្ថែមអាយុកាលមធ្យមរហូតដល់ទៅ១០ឆ្នាំ។
* កាត់បន្ថយហានិភ័យនៃភាពផលប៉ះពាល់សុខភាពមិនល្អជាច្រើន ដូចជាលទ្ធផលសុខភាពបន្តពូជមិនល្អ ជំងឺបះដូងនិងសរសៃឈាម ជំងឺស្ទះសួតរុំារ៉ៃ (COPD) និងជំងឺមហារីក។
* ផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ដល់អ្នកធ្លាប់មានកើតជំងឺបេះដូងនិងសរសៃឈាមរួចហើយ ឬជំងឺCOPD ។
*ផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ដល់សុខភាពរបស់ស្ត្រីមានផ្ទៃពោះ និងទារកក្នុងផ្ទៃ។
*កាត់បន្ថយបន្ទុកហិរញ្ញវត្ថុដែលការជក់បារីផ្ទុកលើមនុស្សដែលជក់បារី លើប្រព័ន្ធថែទាំសុខភាព និងលើសង្គម។
* ខណៈពេលដែលការឆាប់ឈប់ជក់បារីអាចផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ដល់សុខភាពកាន់តែច្រើន ការឈប់ជក់បារីមានអត្ថប្រយោជន៍ចំពោះសុខភាពគ្រប់វ័យ។ សូម្បីតែអ្នកដែលជក់បារីច្រើនឆ្នាំហើយ ឬជក់បារីអស់ច្រើនក៏អាចនឹងទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ពីការឈប់ជក់បារីដែរ។
* ការឈប់ជក់បារីគឺជាមធ្យោបាយដ៏ល្អបំផុតតែមួយគត់ដើម្បីការពារសមាជិកគ្រួសារ មិត្តរួមការងារ មិត្តភក្តិ និងអ្នកដទៃពីហានិភ័យសុខភាពដែលទាក់ទងនឹងការដកដង្ហើមផ្សែងបារីបន្តពីគេ។(2)

អត្ថប្រយោជន៍សុខភាពបេះដូងនិងសរសៃឈាមក្រោយឈប់ជក់បារី

ការឈប់ជក់បារីគឺជាសកម្មភាពដ៏សំខាន់បំផុតមួយដែលមនុស្សជក់បារីអាចអនុវត្តដើម្បីកាត់បន្ថយហានិភ័យនៃជំងឺបេះដូងនិងសរសៃឈាម
ការឈប់ជក់បារី អាច ៖ (1)
* កាត់បន្ថយហានិភ័យនៃជំងឺ និងការស្លាប់ដោយសារជំងឺបេះដូងនិងសរសៃឈាម។
* កាត់បន្ថយសញ្ញានៃភាពរលាក និង ភាពឈាមឆាប់កក/hypercoagulability ។
* នាំឱ្យកម្រិតកូឡេស្តេរ៉ុល lipoprotein ដង់ស៊ីតេខ្ពស់ (HDL-C) មានភាពប្រសើរឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័ស ។
* កាត់បន្ថយការវិវត្តនៃជំងឺក្រមរខ្លាញ់និងក្រិនសរសៃឈាមដែលមិនទាន់មានចេញរូបរៀង/ subclinical និងបន្ថយការវិវត្តរបស់វាតាមពេលវេលា។

* កាត់បន្ថយហានិភ័យនៃជំងឺសរសៃឈាមបេះដូង ដោយធ្វើឲ្យហានិភ័យធ្លាក់ចុះយ៉ាងខ្លាំងក្នុងរយៈ ពេលពី១ទៅ២ឆ្នាំបន្ទាប់ពីការឈប់ជក់ ហើយបន្ទាប់មកក៏ថយចុះយឺតជាងអស់រយៈពេលយូរឆ្នាំ។
* កាត់បន្ថយហានិភ័យនៃជំងឺ និងការស្លាប់ដោយសារជំងឺដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាល ដោយបន្ថយហានិភ័យជិតស្មើរអ្នកមិនជក់ បន្ទាប់ពីបានឈប់ជក់បារី។
* កាត់បន្ថយហានិភ័យនៃជំងឺប៉ោងសរសៃឈាមអាអកក្នុងពោះ/abdominal aortic aneurysm ដោយកាត់បន្ថយហានិភ័យច្រើនឡើងៗក្រោយពេលយូរបន្តមក ចាប់តាំងពីពេលឈប់ជក់។
* អាចកាត់បន្ថយហានិភ័យនៃជំងឺចង្វាក់បេះដូងមិនស្មើរម្យ៉ាងហៅatrial fibrillation ការស្លាប់បេះដូងភ្លាមៗ ជំងឺខ្សោយបេះដូង ការស្ទះសរសៃឈាមវ៉ែនដោយកំណកឈាម និងជំងឺសរសៃឈាមចុងដៃជើង (PAD)។

មនុស្សដែលត្រូវបានគេធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យថាមានជំងឺសរសៃឈាមបេះដូងរួចហើយក៏អាចទទួលបាននូវអត្ថប្រយោជន៍ពីការឈប់ជក់បារីផងដែរ។
ការឈប់ជក់បារីបន្ទាប់ពីមានកើតជំងឺ​សរសៃឈាម​បេះដូងអាច ៖ (1 )
* កាត់បន្ថយហានិភ័យនៃការស្លាប់មុនអាយុ។
* កាត់បន្ថយហានិភ័យនៃការស្លាប់ដោយសារជំងឺបេះដូង,
* កាត់បន្ថយហានិភ័យនៃការគាំងបេះដូងលើកដំបូង ឬគាំងបេះដូងម្តងទៀត។

អត្ថប្រយោជន៍សុខភាពផ្លូវដង្ហើមក្រោយពេលឈប់ជក់បារី

ការឈប់ជក់បារីគឺជាសកម្មភាពដ៏សំខាន់បំផុតមួយដែលមនុស្សជក់បារីអាចអនុវត្តដើម្បីកាត់បន្ថយហានិភ័យនៃជំងឺផ្លូវដង្ហើម។
ឈប់ជក់បារី អាច ៖ (1,2)
* កាត់បន្ថយហានិភ័យនៃការវិវត្តទៅជាជំងឺស្ទះសួត/COPD ។
* ក្នុងចំណោមអ្នកដែលមានជំងឺ COPD បន្ថយការវិវត្តនៃ COPD និងកាត់បន្ថយការបាត់បង់មុខងារសួតទៅថ្ងៃក្រោយទៀត។
* កាត់បន្ថយរោគសញ្ញាផ្លូវដង្ហើម (ឧ. ក្អក ហៀរសំបោរ ដកដង្ហើមតឹងសូរដូចហួច)។
* កាត់បន្ថយការឆ្លងមេរោគផ្លូវដង្ហើម (ឧ. រលាកទងសួត រលាកសួត)។
* អាចធ្វើអោយសួតមានដំណើរប្រសើរឡើង កាត់បន្ថយរោគសញ្ញា និងធ្វើឲ្យលទ្ធផលនៃការព្យាបាលបានប្រសើរឡើងក្នុងចំណោមអ្នកដែលមានជំងឺហឺត។

អត្ថប្រយោជន៍សុខភាពដែលទាក់ទងនឹងជំងឺមហារីកក្រោយឈប់ជក់បារី

ការ​ឈប់​ជក់​បារី​ជា​សកម្មភាព​ដ៏​សំខាន់​មួយ​ដែល​អ្នក​ជក់​បារី​អាច​ធ្វើ​បានដើម្បី​កាត់​បន្ថយ​ហានិភ័យ​កើតជំងឺ​មហារីក។
ការ​ការឈប់ជក់បារីអាចកាត់​បន្ថយ​ហានិភ័យ​នៃ​ជំងឺ​មហារីក​១២​ប្រភេទ​ផ្សេង​គ្នា​ដូចជា ៖ (1)
* ជំងឺមហារីកឈាម myeloid ស្រួចស្រាវ (AML)
* ប្លោកនោម
* មហារីកសួត
* មាត់ស្បូន
* ពោះវៀនធំ និងរន្ធគូថ
* បំពង់អាហារ
* តម្រងនោម
* ថ្លើម
* មាត់និងបំពង់ក (ប្រហោងមាត់និងដើមក/pharynx)
* លំពែង
* ក្រពះ
* ប្រអប់សំឡេង (larynx)
សម្រាប់អ្នករស់រានមានជីវិតពីជំងឺមហារីក ការឈប់ជក់បារីអាចធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវការព្យាករណ៍ និងកាត់បន្ថយហានិភ័យនៃការស្លាប់មុនអាយុ។
ពេលឈប់ជក់បារីហានិភ័យកើតមហារីកសួតអាចចុះបាន ៣៩,១ ភាគរយក្នុងរយៈ ៥ ឆ្នាំ។ ត្រូវពិនិត្យរកមហារីកសួតមុនឈឺ( screening )ដោយថត LDCT/ Low Dose Computed Tomography រាល់ឆ្នាំអស់រយៈពេល ១៥ ឆ្នាំ។

អត្ថប្រយោជន៍សុខភាពបន្តពូជក្រោយឈប់ជក់បារី

ការ​ឈប់​ជក់​បារី​ជា​សកម្មភាព​ដ៏​សំខាន់​មួយ​ដែល​ស្ត្រី​ជក់បារី​អាច​ធ្វើ​បាន​ដើម្បី​មាន​ផ្ទៃពោះ​ដែល​ប្រកបដោយសុខភាព​ល្អ និង​ទារក​ដែល​មាន​សុខភាព​ល្អ​។ ពេលវេលាដ៏ល្អបំផុតសម្រាប់ស្ត្រីក្នុងការឈប់ជក់បារីគឺមុនពេលពួកគេព្យាយាមឲ្យមានផ្ទៃពោះ។ ទោះជាយ៉ាងណា ការឈប់ជក់នៅពេលកំពុងមានផ្ទៃពោះក៏អាច​ផ្តល់​អត្ថប្រយោជន៍​ដល់​សុខភាព​ម្តាយ និងទារកដែរ។
ការឈប់ជក់បារី ៖ (1)
* ក្នុងពេលមុនមានផ្ទៃពោះ ឬពេលទើបចាប់មានផ្ទៃពោះ អាចកាត់បន្ថយហានិភ័យពរពោះទារកដែលមានមាឌតូចជាងធម្មតា។
* ក្នុងអំឡុងពេលមានផ្ទៃពោះ អាចកាត់បន្ថយហានិភ័យនៃការសម្រាលទារកទម្ងន់ទាប។
* ក្នុងពេលទើបមាន​ផ្ទៃពោះ​ អាចលុបបំបាត់ផលប៉ះពាល់មិនប្រសើរក្នុងការលូតលាស់គភ៌ដែលបណ្តាលមកពីការ​ជក់បារី​។
* មុនពេលមានផ្ទៃពោះ ឬពេលចាប់មានផ្ទៃពោះ អាចកាត់បន្ថយហានិភ័យនៃការសម្រាលកូនមិនគ្រប់ខែ។

អត្ថប្រយោជន៍សុខភាពក្រោយការឈប់ជក់បារីអស់រយ:យូរ

យូរ ៗ ទៅអ្នកដែលឈប់ជក់បារីនឹងឃើញអត្ថប្រយោជន៍ជាច្រើនចំពោះសុខភាពរបស់ពួកគេ។ បន្ទាប់ពីគេបានជក់​បារី​ចុង​ក្រោយ រាងកាយរបស់គេក៏ចាប់​ផ្តើម​មាន​ការ​ផ្លាស់​ប្តូរ​ជា​វិជ្ជមាន​ហើយនឹងបន្ត​ជា​ច្រើន​ឆ្នាំថែមទៀត។

ពី ២ ទៅ ១២ ខែ : ក្អក និងដង្ហើមខ្លីថយចុះ
ពី ១ទៅ ២ឆ្នាំ : ហានិភ័យនៃការគាំងបេះដូងធ្លាក់ចុះយ៉ាងខ្លាំង
ពី ៣ ទៅ ៦ ឆ្នាំ : ហានិភ័យបន្ថែមនៃជំងឺសរសៃឈាមបេះដូងធ្លាក់ចុះពាក់កណ្តាល
ពី ៥ ទៅ ១០ ឆ្នាំ : ភាពបន្ថែមហានិភ័យនៃជំងឺមហារីកមាត់ បំពង់ក និងប្រអប់សំឡេង
ធ្លាក់ចុះពាក់កណ្តាល។
ហានិភ័យនៃជំងឺដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាលថយចុះ

១០ ឆ្នាំ : ហានិភ័យនៃជំងឺមហារីកសួតអាចធ្លាក់ចុះពាក់កណ្តាលបន្ទាប់ពី ១០-១៥ ឆ្នាំ។
ហានិភ័យនៃជំងឺមហារីកប្លោកនោម បំពង់អាហារ និងតម្រងនោមថយចុះ
១៥ ឆ្នាំ : ហានិភ័យនៃជំងឺសរសៃឈាមបេះដូងធ្លាក់ចុះជិតស្មើរនឹងមនុស្ស
ដែលមិនជក់បារី
២០ឆ្នាំ : -ហានិភ័យនៃជំងឺមហារីកមាត់ បំពង់ក និងប្រអប់សំឡេងធ្លាក់ចុះដល់កម្រិត
ជិតស្មើរអ្នកដែលមិនជក់បារី
-ហានិភ័យនៃជំងឺមហារីកលំពែងធ្លាក់ចុះមកជិតស្មើរអ្នកដែលមិនជក់បារី
-ហានិភ័យបន្ថែមនៃជំងឺមហារីកមាត់ស្បូនធ្លាក់ចុះប្រហែលពាក់កណ្តាល

វេជ្ជបណ្ឌិត តាំង តេកហុង
គ្លីនិក Borland Groover / We Care / សម្រាប់ជនក្រីក្រអត់បង់លុយ
រោគក្រពះពោះវៀន/ជំងឺថ្លើម
ក្រុងហ្សាក់សុនវីល រដ្ឋហ្វ្លរីដា សហរដ្ឋអាមេរិក

សំណួរ
១- តើបារីអាចធ្វើឲ្យអ្នកជក់ងាយមានគ្រោះថ្នាក់ដល់ស្លាប់ទេ ?
២- តើបារីអាចធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់សុខភាពផ្នែកអ្វីខ្លះ ?
៣- តើបារីអាចធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់បេះដូងនិងសរសៃឈាមបែបណា ?
៤- តើបារីអាចបង្កើតបញ្ហាអ្វីខ្លះចំពោះផ្លូវដង្ហើមនិងសួត ?
៥- ការបារីអាចធ្វើឲ្យកើតជំងឺមហារីកអ្វីខ្លះ ?
៦- តើបារីអាចបង្ករបញ្ហាអ្វីខ្លះចំពោះសុខភាពផ្សេងៗទៀត ?
៧- បើឈប់ជក់បារីតើវាអាចជួយកាត់បន្ថយហានិភ័យបានទេ ?
៨- តើការឈប់ជក់បារីអាចជួយសុខភាពបេះដូងនិងសរសៃឈាមឲ្យល្អឡើងវិញបានទេ ?
៩- ពេលឈប់ជក់តើសុខភាពដង្ហើមនិងសួត អាចត្រឡប់ល្អមកវិញទេ ?
១០ - បើឈប់ជក់បារីតើអាចបន្ថយហានិភ័យជំងឺមហារីកបានទេ ?
១១- តើការឈប់ជក់បារីអាចជួយសុខភាពបន្តពូជបានទេ ?

Health Effects of Cigarette Smoking

Health Effects of Cigarette Smoking | CDC

Cigarette smoking harms nearly every organ of the body, causes many diseases, and reduces the health of smokers in general.1,2
Quitting smoking lowers your risk for smoking-related diseases and can add years to your life.1,2

Smoking and Death

• Cigarette smoking causes more than 480,000 deaths each year in the United States. This is nearly one in five deaths.1,2,3
• Smoking causes more deaths each year than the following causes combined:4
- Human immunodeficiency virus (HIV)
- Illegal drug use
- Alcohol use
- Motor vehicle injuries
- Firearm-related incidents
• More than 10 times as many U.S. citizens have died prematurely from cigarette smoking than have died in all the wars fought by the United States.1
• Smoking causes about 90% (or 9 out of 10) of all lung cancer deaths.1,2 More women die from lung cancer each year than from breast cancer.5
• Smoking causes about 80% (or 8 out of 10) of all deaths from chronic obstructive pulmonary disease (COPD).1
• Cigarette smoking increases risk for death from all causes in men and women.1
• The risk of dying from cigarette smoking has increased over the last 50 years in the U.S.1
In Cambodia 2.4 millions or 22% of the population,age 15 and above smoke ci******es ( USA : 11.5% of adults in 2021 ). Lungs cancer cases and deaths rank number 2 among all cancers ( liver-lungs-colorectal ). Death rate from lung cancer amounts to 15.58 per 100,000 population. In 2020 1,631 Cambodians died from lung cancer.
( https://www.worldlifeexpectancy.com/cambodia-lung-cancers )

Smoking and Increased Health Risks

Smokers are more likely than nonsmokers to develop heart disease, stroke, and lung cancer.1
• Estimates show smoking increases the risk:
• For coronary heart disease by 2 to 4 times1,6
• For stroke by 2 to 4 times1
• Of men developing lung cancer by 25 times1
• Of women developing lung cancer by 25.7 times1
• Smoking causes diminished overall health, increased absenteeism from work, and increased health care utilization and cost.1

Smoking and Cardiovascular Disease

Smokers are at greater risk for diseases that affect the heart and blood vessels (cardiovascular disease).1,2
• Smoking causes stroke and coronary heart disease, which are among the leading causes of death in the United States.1,3
• Even people who smoke fewer than five ci******es a day can have early signs of cardiovascular disease.1
• Smoking damages blood vessels and can make them thicken and grow narrower. This makes your heart beat faster and your blood pressure go up. Clots can also form.1,2
• A stroke occurs when:
• A clot blocks the blood flow to part of your brain;
• A blood vessel in or around your brain bursts.1,2
• Blockages caused by smoking can also reduce blood flow to your legs and skin.1,2

Smoking and Respiratory Disease

Smoking can cause lung disease by damaging your airways and the small air sacs (alveoli) found in your lungs.1,2
• Lung diseases caused by smoking include COPD, which includes emphysema and chronic bronchitis.1,2
• Cigarette smoking causes most cases of lung cancer.1,2
• If you have asthma, to***co smoke can trigger an attack or make an attack worse.1,2
• Smokers are 12 to 13 times more likely to die from COPD than nonsmokers.1

Smoking and Cancer

anywhere in your body:1,2
• Bladder
• Blood (acute myeloid leukemia)
• Cervix
• Colon and re**um (colorectal)
• Esophagus
• Kidney and ureter
• Larynx
• Liver
• Oropharynx (includes parts of the throat, tongue, soft palate, and the tonsils)
• Pancreas
• Stomach
• Trachea, bronchus, and lung
• Smoking also increases the risk of dying from cancer and other diseases in cancer patients and survivors.1
• If nobody smoked, one of every three cancer deaths in the United States would not happen.1,2

Smoking and Other Health Risks

Smoking harms nearly every organ of the body and affects a person’s overall health.1,2
• Smoking can make it harder for a woman to become pregnant. It can also affect her baby’s health before and after birth. Smoking increases risks for:1,2,5
• Preterm (early) delivery
• Stillbirth (death of the baby before birth)
• Low birth weight
• Sudden infant death syndrome (known as SIDS or crib death)
• Ectopic pregnancy
• Orofacial clefts in infants
• Smoking can also affect men’s s***m, which can reduce fertility and also increase risks for birth defects and miscarriage.2
• Smoking can affect bone health.1,5
• Women past childbearing years who smoke have weaker bones than women who never smoked. They are also at greater risk for broken bones.
• Smoking affects the health of your teeth and gums and can cause tooth loss.1
• Smoking can increase the risk for cataracts (clouding of the eye’s lens that makes it hard for you to see). It can also cause age-related macular degeneration (AMD). AMD is damage to a small spot near the center of the retina, the part of the eye needed for central vision.1
• Smoking is a cause of type 2 diabetes mellitus and can make it harder to control. The risk of developing diabetes is 30–40% higher for active smokers than nonsmokers.1,2
• Smoking causes general adverse effects on the body, including inflammation and decreased immune function.1
• Smoking is a cause of rheumatoid arthritis.1

Quitting and Reduced Risks

Quitting smoking is one of the most important actions people can take to improve their health. This is true regardless of their age or how long or how much they have been smoking.

Health Benefits of Quitting Smoking

Quitting smoking1:
• improves health status and enhances quality of life.
• reduces the risk of premature death and can add as much as 10 years to life expectancy.
• reduces the risk for many adverse health effects, including poor reproductive health outcomes, cardiovascular diseases, chronic obstructive pulmonary disease (COPD), and cancer.
• benefits people already diagnosed with coronary heart disease or COPD.
• benefits the health of pregnant women and their fetuses and babies.
• reduces the financial burden that smoking places on people who smoke, healthcare systems, and society.
• While quitting earlier in life yields greater health benefits, quitting smoking is beneficial to health at any age. Even people who have smoked for many years or have smoked heavily will benefit from quitting.1
• Quitting smoking is the single best way to protect family members, coworkers, friends, and others from the health risks associated with breathing secondhand smoke.2

Cardiovascular Health Benefits of Quitting Smoking

Quitting smoking is one of the most important actions people who smoke can take to reduce their risk for cardiovascular disease.

Quitting smoking1:
• reduces the risk of disease and death from cardiovascular disease.
• reduces markers of inflammation and hypercoagulability.
• leads to rapid improvement in high-density lipoprotein cholesterol (HDL-C) levels.
• reduces the development of subclinical atherosclerosis and slows its progression over time.
• reduces the risk of coronary heart disease with risk falling sharply 1-2 years after cessation and then declining more slowly over the longer term.
• reduces the risk of disease and death from stroke with risk approaching that of never smokers after cessation.
• reduces the risk of abdominal aortic aneurysm, with risk reduction increasing with time since cessation.
• may reduce the risk of atrial fibrillation, sudden cardiac death, heart failure, venous thromboembolism, and peripheral arterial disease (PAD).

People already diagnosed with coronary heart disease also benefit from quitting smoking.
Quitting smoking after a diagnosis of coronary heart disease1:
• reduces the risk of premature death.
• reduces the risk of death from heart disease,
• reduces the risk of having a first heart attack or another heart attack

Respiratory Health Benefits of Quitting Smoking

Quitting smoking is one of the most important actions people who smoke can take to reduce their risk for respiratory diseases
Quitting smoking:1,2
• reduces the risk of developing COPD.
• among those with COPD, slows the progression of COPD and reduces the loss of lung function over time
• reduces respiratory symptoms (e.g., cough, sputum production, wheezing).
• reduces respiratory infections (e.g. bronchitis, pneumonia).
• may improve lung function, reduce symptoms, and improve treatment outcomes among persons with asthma.

Cancer-Related Health Benefits of Quitting Smoking

Quitting smoking is one of the most important actions people who smoke can take to reduce their risk for cancer.
Quitting smoking reduces the risk of 12 different cancers, including1:
• acute myeloid leukemia (AML)
• bladder
• cancer of the lung
• cervix
• colon and re**um
• esophagus
• kidney
• liver
• mouth and throat (oral cavity and pharynx)
• pancreas
• stomach
• voice box (larynx)
For cancer survivors, quitting smoking may improve prognosis and reduce risk of premature death.
Former smokers have 39.1% reduced risk of lung cancer within 5 years of quitting, and this risk continues to lower over time.
( Natl Cancer Inst. 2018;110:1201-1207. )
The USPSTF recommends annual screening for lung cancer with low-dose computed tomography (LDCT) in adults aged 50 to 80 years who have a 20 pack-year smoking history and currently smoke or have quit within the past 15 years. Screening should be discontinued once a person has not smoked for 15 years or develops a health problem that substantially limits life expectancy or the ability or willingness to have curative lung surgery.
( Recommendation: Lung Cancer: Screening | United States Preventive Services Taskforce ).

Reproductive Health Benefits of Quitting Smoking

Quitting smoking is one of the most important actions women who smoke can take for a healthy pregnancy and a healthy baby. The best time for women to quit smoking is before they try to get pregnant. But quitting at any time during pregnancy can benefit mother and baby’s health.
Quitting smoking:1
• before pregnancy or early in pregnancy reduces the risk for a small-for-gestational-age baby.
• during pregnancy reduces the risk of delivering a low birth weight baby.
• early in pregnancy eliminates the adverse effects of smoking on fetal growth.
• before pregnancy or early in pregnancy may reduce the risk of preterm delivery.

Health Benefits of Quitting Smoking Over Time

Over time, people who quit smoking see many benefits to their health. After you smoke your last cigarette, your body begins a series of positive changes that continue for years.

1 to 12 months : Coughing and shortness of breath decrease
1 to 2 years : Risk of heart attack drops sharply
3 to 6 years : Added risk of coronary heart disease drops by half
5 to 10 years : Added risk of cancers of the mouth, throat, and voice box
drops by half.
Risk of stroke decreases
10 years : Added risk of lung cancer drops by half after 10-15 years
Risk of cancers of the bladder, esophagus, and kidney decreases
15 years : Risk of coronary heart disease drops to close to that of someone
who does not smoke
20 years : Risk of cancers of the mouth, throat, and voice box drops to close
to that of someone who does not smoke
Risk of pancreatic cancer drops to close to that of someone who
does not smoke
Added risk of cervical cancer drops by about half

References ( health effects of ci******es smoking on health )
1. U.S. Department of Health and Human Services. The Health Consequences of Smoking—50 Years of Progress: A Report of the Surgeon General. Atlanta: U.S. Department of Health and Human Services, Centers for Disease Control and Prevention, National Center for Chronic Disease Prevention and Health Promotion, Office on Smoking and Health, 2014 [accessed 2017 Apr 20].
2. U.S. Department of Health and Human Services. How To***co Smoke Causes Disease: What It Means to You. Atlanta: U.S. Department of Health and Human Services, Centers for Disease Control and Prevention, National Center for Chronic Disease Prevention and Health Promotion, Office on Smoking and Health, 2010 [accessed 2017 Apr 20].
3. Centers for Disease Control and Prevention. QuickStats: Number of Deaths from 10 Leading Causes—National Vital Statistics System, United States, 2010. Morbidity and Mortality Weekly Report 2013:62(08);155. [accessed 2017 Apr 20].
4. Mokdad AH, Marks JS, Stroup DF, Gerberding JL. Actual Causes of Death in the United States. JAMA: Journal of the American Medical Association 2004;291(10):1238–45 [cited 2017 Apr 20].
5. U.S. Department of Health and Human Services. Women and Smoking: A Report of the Surgeon General. Rockville (MD): U.S. Department of Health and Human Services, Public Health Service, Office of the Surgeon General, 2001 [accessed 2017 Apr 20].
6. U.S. Department of Health and Human Services. Reducing the Health Consequences of Smoking: 25 Years of Progress. A Report of the Surgeon General�. Rockville (MD): U.S. Department of Health and Human Services, Public Health Service, Centers for Disease Control, National Center for Chronic Disease Prevention and Health Promotion, Office on Smoking and Health, 1989 [accessed 2017 Apr 20].

References ( health benefits of quitting smoking )
1. U.S. Department of Health and Human Services. Smoking Cessation: A Report of the Surgeon General. Atlanta, GA: U.S. Department of Health and Human Services, Centers for Disease Control and Prevention, National Center for Chronic Disease Prevention and Health Promotion, Office on Smoking and Health, 2020. [accessed 2020 May 13].
2. U.S. Department of Health and Human Services. The Health Consequences of Smoking—50 Years of Progress: A Report of the Surgeon General. Atlanta: U.S. Department of Health and Human Services, Centers for Disease Control and Prevention, National Center for Chronic Disease Prevention and Health Promotion, Office on Smoking and Health, 2014 [accessed 2020 May 13]
3. U.S. Department of Health and Human Services. How To***co Smoke Causes Disease: The Biology and Behavioral Basis for Smoking-Attributable Disease A Report of the Surgeon General.Atlanta: U.S. Department of Health and Human Services, Centers for Disease Control and Prevention, National Center for Chronic Disease Prevention and Health Promotion, Office on Smoking and Health, 2010 [accessed 2020 May 13].
4. U.S. Department of Health and Human Services. The Health Consequences of Smoking: What It Means to You. Atlanta: U.S. Department of Health and Human Services, Centers for Disease Control and Prevention, National Center for Chronic Disease Prevention and Health Promotion, Office on Smoking and Health, 2004 [accessed 2020 May 13].
5. U.S. Department of Health and Human Services. The Health Consequences of Involuntary Exposure to To***co Smoke: A Report of the Surgeon General. Atlanta: U.S. Department of Health and Human Services, Centers for Disease Control and Prevention, National Center for Chronic Disease Prevention and Health Promotion, Office.

Dr Taing Tek Hong
Borland Groover Clinic/ We Care/ for Indigents
Gastroenterology/Hepatology
Jacksonville, Florida, USA