The Exarchia region is famous as a stomping ground for Greek anarchists and leftists. It is there the Athens Polytechnic uprising of November 1973 took place.
Exarchia, alternatively spelled as Exarhia, is the name of a neighborhood in downtown Athens, Greece close to the historical building of the National Technical University of Athens. It took the name from a merchant named Exarchos who opened a large general store there. Exarchia is bordered on the east by Kolonaki and is framed by Patission Street, Panepistimiou Street and Alexandras Avenue. The d
istrict of Exarchia was created between 1870 and 1880 at the confines of the city and has played a significant role in the social and political life of Greece. Exarchia is a place where many intellectuals and artists live and an area where many socialist, anarchist, and antifascist groups are accommodated. Police stations and other symbols of authority (and capitalism) such as banks are often targets of far-leftist groups. Exarchia is also an art hub where theatrical shows and concerts take place around the central square. In December 2008, the shooting of 15-year-old Alexandros Grigoropoulos in Exarchia caused rioting throughout Greece. The central square features many cafes and bars with numerous retail computer shops located mainly on Stournari street, also called the Greek Silicon Valley. Located on Exarchia square is one of the oldest summer cinemas of Athens, called "Vox", as well as the Antonopoulos apartment building, known as the "Blue Building", because of its initial color, which is a typical example of the modernist movement of Greek architecture in the inter war period. Due to the political and intellectual character of the region, many bookstores, fair trade shops and organic food stores are also located in Exarchia. There are also gift shops and cloth shop, many printing houses, theatres, taverns, souvlaki shops but also classy restaurants for every purse. Population: 22.068
Area: 0,9 km2
Density: 24,5 /1000m2
[Statistics 2001]
Τα Εξάρχεια είναι συνοικία της Αθήνας που βρίσκεται στο κέντρο της πόλης. Οριοθετείται από τις οδούς Σόλωνος, Ιπποκράτους, Πατησίων και Αλεξάνδρας, ενώ ανατολικά συνορεύει με το Κολωνάκι. Επίσης συνορεύει, αν και δεν διαχωρίζεται πλήρως, με τις περιοχές του Μουσείου και της Νεάπολης. Βρίσκεται στους πρόποδες του λόφου του Στρέφη.
Παλαιότερα η περιοχή ονομαζόταν Πιθαράδικα λόγω των εργαστηρίων που υπήρχαν στην περιοχή μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα και κατασκεύαζαν πιθάρια. Το νεώτερο όνομα της περιοχής προήλθε απο κάποιον Ηπειρώτη έμπορο ονόματι Έξαρχο, που διατηρούσε στην οδό Θεμιστοκλέους μεγάλο -για τα δεδομένα της εποχής- κατάστημα γενικού εμπορίου. Στις αρχές του 19ου αιώνα τα Εξάρχεια, και συγκεκριμένα η οδός Τζαβέλα, θεωρούνταν το σύνορο της πόλης της Αθήνας. Αρχικά στη συνοικία αυτή κατοικούσαν οικοδόμοι και τεχνίτες από τις Κυκλάδες, ενώ απο το 1865 που εντάχθηκε και στο σχέδιο πόλης άρχισε σταδιακά να αναπτύσσεται.
Η στέγαση εκεί των τμημάτων του Πανεπιστημίου και του Πολυτεχνείου της Αθήνας, προσέλκυσε από τα μέσα του 19ου αιώνα μέχρι και τις μέρες μας, διανοούμενους και φοιτητές. Στα Εξάρχεια άλλωστε έγινε η πρώτη εξέγερση φοιτητών, τα γνωστά Σκιαδικά, αποτελώντας έτσι ήδη από τότε σημείο αγώνα των φοιτητών. Το 1901 οι φοιτητές, με αφορμή τη μετάφραση του Ευαγγελίου στη δημοτική, πραγματοποίησαν διαδηλώσεις με αποτέλεσμα την παραίτηση της κυβέρνησης και του Αρχιεπισκόπου.
Στα Δεκεμβριανά, η περιοχή δοκιμάστηκε καθώς βρισκόταν ανάμεσα σε δύο στρατόπεδα. Συγκεκριμένα οι Ελασίτες ήταν οχυρωμένοι στον λόφο του Στρέφη και τα γύρω κτίρια ενώ οι κυβερνητικοί στο Χημείο και Κολωνάκι. Κατα τη διάρκεια των Δεκεμβριανών λοιπόν σημειώθηκαν αρκετές συγκρούσεις, ενώ για λίγο καιρό μέχρι και η περίφημη μπλε πολυκατοικία είχε καταληφθεί από Ελασίτες για να εγκατασταθεί πολυβόλο.
Τον Φεβρουάριο του 1973 πραγματοποιήθηκε η πρώτη κατάληψη κατά τη διάρκεια της Χούντας στη Νομική Σχολή Αθηνών, ενώ λίγους μήνες αργότερα συνέβησαν τα γεγονότα της 17ης Νοεμβρίου. Κατά την περίοδο της Μεταπολίτευσης τα Εξάρχεια αναδείχθηκαν στην κατεξοχήν «επαναστατική» περιοχή συγκεντρώνοντας διανοούμενους, αναρχικούς, φοιτητές, αριστερούς και πολλούς άλλους, ενώ αποτέλεσε -και αποτελεί- περιοχή που στεγάστηκαν τα γραφεία οργανώσεων της κοινοβουλευτικής και εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς, καθώς και χώρος ζυμώσεων και δράσης για αναρχικές ομάδες. Η έντονη αυτή πολιτικοποίηση έχει προκαλέσει αρκετές φορές εκτεταμένες επιχειρήσεις της αστυνομίας στην περιοχή, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα την "Επιχείρηση Αρετή" που έγινε το 1984 με πρόφαση την απομάκρυνση των πανκς από την πλατεία. Το Νοέμβρη του 1985 η δολοφονία του 15χρονου Μιχάλη Καλτεζά από αστυνομικό των ΜΑΤ προκάλεσε εκτεταμένα επεισόδια, με αποτέλεσμα κατάληψη του Χημείου που τελείωσε με την κατάλυση του ασύλου για πρώτη φορά. Τον Δεκέμβριο του 2008, με την δολοφονία ενός άλλου 15χρονου, του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου, από τις σφαίρες αστυνομικού στην οδό Μεσολογγίου, ξεκίνησαν από τα Εξάρχεια και γενικεύτηκαν σε ολόκληρη τη χώρα οι ταραχές του Δεκεμβρίου 2008.
Σημείο αναφοράς για την περιοχή αποτέλεσε για δεκαετίες η Μπλε πολυκατοικία στη γωνία πλατείας Εξαρχείων και οδού Αραχώβης, η οποία υπήρξε αρχιτεκτονικό σύμβολο για την εποχή της και στην οποία πέρασαν τα παιδικά τους χρόνια ο Φρέντυ Γερμανός, ο Αλέκος Σακελλάριος καθώς επίσης η Σοφία Βέμπο και ο Λεωνίδας Κύρκος. Άλλα γνωστά κτίρια των Εξαρχείων, εκτός από αυτά του ΕΜΠ, είναι το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και το Παλαιό Χημείο στη Σόλωνος. Στην οδό Μπουμπουλίνας επί κατοχής λειτουργούσαν κρατητήρια των Γερμανών και αργότερα, επί χούντας, της ΕΑΤ-ΕΣΑ.
Στην περιοχή των Εξαρχείων κατοίκησαν και δραστηριοποιήθηκαν σημαντικοί άνθρωποι της τέχνης και των γραμμάτων ενώ αποτελεί μέχρι και σήμερα στέκι διανοουμένων. Χαρακτηριστικά αναφέρονται οι Κωστής Παλαμάς, που έμενε στην οδό Ασκληπιού, Δημήτριος Φιλιππότης, του οποίου ο απόγονος, Στρατής Φιλιππότης, διατηρεί βιβλιοπωλείο στην οδό Σόλωνος, Κάρολος Κουν, Νικόλαος Γύζης, Γεώργιος Σουρής, του οποίου οι απόγονοι κατοικούν ακόμα και σήμερα στην οδό Καλλιδρομίου, Τίμος Μωραϊτίνης, Ναπολέων Λαπαθιώτης, που διέμενε στην οδό Κουντουριώτου όπου και πέθανε, Παναγής Τσαλδάρης, Χαρίλαος Τρικούπης, που είχε το σπίτι του στη συμβολή των οδών Ακαδημίας και Χαριλάου Τρικούπη, τότε οδό Πινακωτών, Βασίλης Ραφαηλίδης, Σοφία Βέμπο, που έμενε στην μπλε πολυκατοικία, Κατίνα Παξινού, Φρέντυ Γερμανός κ.ά. Σημαντικό κεφάλαιο επίσης για την περιοχή αποτελούν οι Παύλος Σιδηρόπουλος, Νικόλας Άσιμος και Κατερίνα Γώγου καθώς όχι μόνο συνέδεσαν την καλλιτεχνική τους σταδιοδρομία με τα Εξάρχεια, αλλά οι δύο από αυτούς (Άσιμος και Γώγου) βρήκαν και τραγικό θάνατο σε αυτή αυτοκτονώντας.
Η παρουσία διανοούμενων αλλά κι η έντονη πολιτικοποίηση που κυριαρχεί στα Εξάρχεια ώθησε στην παρουσία πολλών βιβλιοπωλείων και βιβλιοθηκών στη περιοχή, ενώ φιλοξενούν και πολλές τυπογραφικές επιχειρήσεις. Στις αρχές της δεκαετίας του 1990 η περιοχή έγινε επίσης κέντρο της αγοράς ειδών πληροφορικής, καθώς πάρα πολλά καταστήματα του είδους εμφανίστηκαν στην οδό Στουρνάρα και τις καθέτους της.
Στα Εξάρχεια έχουν αφετηρία μεγάλο πλήθος αστικών γραμμών λεωφορείων και τρόλεϊ του συστήματος συγκοινωνίας της Αθήνας. Σχετικά κοντά βρίσκονται οι σταθμοί Πανεπιστήμιο, Ομόνοια και Βικτώρια του μετρό της Αθήνας, ενώ προβλέπεται σταθμός στην υπό μελέτη γραμμή Γαλάτσι-Μαρούσι.
Τοπική ομάδα ο Αστέρας Εξαρχείων.
06/12/2023
6.12.23 | Αλέξανδρος Γρηγορόπουλος. Πάντα παρών.
10/05/2023
Καμία εργασία με μη αναστρέψιμα αποτελέσματα δεν μπορεί να γίνει στην πλατεία Εξαρχείων, όπως για παράδειγμα η κοπή των δέντρων. "Είναι αποτέλεσμα μαζικών και δυναμικών κινητοποιήσεων των κατοίκων μιας γειτονιάς, των θαμώνων, των αλληλέγγυων ανθρώπων της», αναφέρουν οι κάτοικοι που αντιστέκονται και συνεχίζουν τον αγώνα τους.
Σε μια στιγμή πλήθος ανθρώπων που έχουν ενημερωθεί για το flashmob συγκεντρώνονται στην πλατεία Εξαρχείων. Όσες και όσοι δε γνωρίζουν, αναρωτιούνται τι θα συμβεί και γιατί…!
Φύγε, λαμαρίνα! Flashmob στην Πλατεία Εξαρχείων.
Σε μια στιγμή πλήθος ανθρώπων που έχουν ενημερωθεί για το flashmob συγκεντρώνονται στην πλατεία Εξαρχείων. Όσες και όσοι δε γνωρίζουν, αναρωτιούνται τι θα συμβεί και γ....
21/10/2022
Κυριακή 23 Οκτωβρίου, όλη μέρα στην πλατεία Εξαρχείων!
Την Κυριακή η γειτονιά δίνει το παρών στην πλατεία Εξαρχείων. Όπως διαβάζουμε στα σχετικά καλέσματων των κατοίκων, την Κυριακή η πλατεία θα ανήκει ξανά στη γειτονιά! Από τις 11 το πρωί θα υπάρχουν συλλογικές κουζίνες, δραστηριότητες για παιδιά όπως κουκλοθέατρο, αφηγήσεις και ξυλοπόδαροι, θέατρο, κατασκευές και παζάρι. Μια συμβολική περικύκλωση της πλατείας, υπό τα τραγούδια της Χορωδίας Εξαρχείων και άλλες λάιβ μουσικές και χοροί από όλον τον κόσμο! Κάτοικοι και συλλογικότητες, λοιπόν, μας καλούν: Κυριακή 23 Οκτωβρίου, όλη μέρα στην πλατεία!
*φωτογραφία σε νεοκλασικό κτήριο της Καλλιδρομίου
10/09/2022
Δράσεις σήμερα, 10 Σεπτεμβρίου, στον Λόφο του Στρέφη!
Γιορτή για την υπεράσπιση του Λόφου του Στρέφη
H Ανοιχτή Συνέλευση Υπεράσπισης του Λόφου Στρέφη επιδιώκοντας να μείνει ο λόφος ανοιχτός, ελεύθερος, δημόσιος και άγριος, ετοιμάζει και μας καλεί σε μια μεγάλη γιορ...