28/05/2024
Để bài làm được sâu sắc và sáng tạo thì việc viết phần liên hệ, mở rộng là một yếu tố không thể thiếu. Liên hệ, mở rộng tức là những nội dung nằm bên ngoài vấn đề nghị luận được người viết mở rộng đưa vào bài viết một cách logic, sáng tạo, có tư duy và lập luận tốt. Nếu làm sâu sắc phần này thì có thể giúp bạn ẵm trọn điểm sáng tạo.
🔹️🔹️🔹️
🏵“ĐỒNG CHÍ” - CHÍNH HỮU
🍃Tác giả
🌾 “Chính Hữu đã tạo cho mình một giọng thơ, một phong cách thơ riêng, chất giọng và phong cách đó không thể hoà lẫn vào bất kì một giọng thơ nào khác, kể cả những tác giả quân đội.
(Ngô Vĩnh Bình)
🌾“Cái tài và cái tình trong thơ Chính Hữu khiến những vần thơ đậm màu bộ đội và màu giai cấp vượt qua cả chiến tuyến.”
(Thùy An)
🌾 “Chính Hữu là một nhà thơ tài năng, có cảm hứng sáng tác độc đáo mà sâu sắc, chặt chẽ, cẩn thận trong từng con chữ, từng ý, từng vần. Ông sáng tác hơi ít nhưng lại tinh. Trong thơ ông có tư tưởng triết học mà không phải nhà thơ nào cũng có.”
(Nhà văn Hồ Phương)
🍃Tác phẩm
🌾 Liên hệ với cái lạnh của rừng hoang:
“Rét Thái Nguyên rét về Yên Thế
Gíó qua rừng, Đèo Khế gió sang.
(Tố Hữu)
🌾Liên hệ tinh thần chiến đấu của người lính:
“Người ra đi đầu không ngoảnh lại
Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy.”
(Nguyễn Đình Thi)
🌾 Liên hệ với tình đồng chí, đồng đội:
“Ba thằng quặp chặt gió lùa vào đâu?
Nửa đêm sương gội mái đầu
Chòi cao phần phật mấy tàu lá khô.”
(Lê Kim)
🌾 Liên hệ với hoàn cảnh gặp gỡ của những người lính
“Lũ chúng tôi
Bọn người tứ xứ
Gặp nhau từ hồi chưa biết chữ
Quen nhau từ buổi “một hai”
Súng bắn chưa quen
Quân sự mươi bài”
(“Nhớ” – Hồng Nguyên)
🌾 Khi phân tích câu thơ đặc biệt “Đồng chí!”, có thể liên hệ đến định nghĩa về đồng chí của chính tác giả:
“56 ngày đêm bom gầm, pháo dội
Ta mới hiểu thế nào là đồng đội
Đồng đội ta
Là hớp nước uống chung
Nắm cơm sẻ nửa
Là chia nhau một trưa nắng, một chiều mưa
Chia nhau cuộc đời, chia nhau cái chết”
(“Giá từng thước đất” – Chính Hữu)
🌾 Khi nói đến thái độ lên đường mạnh mẽ, dứt khoát của người lính gợi ta liên tưởng đến câu thơ:
“Người ra đi đầu không ngoảnh lại
Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy”
(“Đất nước” - Nguyễn Đình Thi)
🌾 Khi phân tích đến nỗi nhớ của người lính gợi ta liên tưởng đến những câu thơ của Hồng Nguyên:
“Ít nhiều người vợ trẻ
Mòn chân bên cối gạo canh khuya”
(“Nhớ” - Hồng Nguyên)
🌾 Nói về sự hoành hành của những trận sốt rét rừng, chúng ta có thể liên hệ:
“Tây tiến đoàn binh không mọc tóc
Quân xanh màu lá dữ oai hùm”
🍁Hay:
“Khuôn mặt đã lên màu tật bệnh
Đâu còn tươi nữa những ngày hoa”
(“Lên cấm sơn” – Thôi Hữu)
🍁Hoặc:
“Nơi thuốc súng trộn vào áo trận
Cơn sốt rừng đi dọc tuổi thanh xuân”
(Nguyễn Đức Mậu)
🌾 Khi nói đến hoàn cảnh chiến đầu khó khăn, thiếu thốn, ta có thể liên hệ:
“Áo vải chân không
Đi lùng giặc đánh”
(“Nhớ” - Hồng Nguyên)
🍁Hay:
“Thương nhau, chia củ sắn lùi
Bát cơm sẻ nửa, chăn sui đắp cùng”
(“Việt Bắc” - Tố Hữu)
🌾 Nói về những cái rét “chung chăn”, Thâm Tâm cũng đã từng viết trong “Chiều mưa đường số 5”:
“Ôi núi thẳm rừng sâu
Trung đội đã về đâu
Biết chăng chiều mưa mau
Nơi đây chăn giá ngắt
Tấm mối tình Việt Bắc…”
“Rất đẹp hình anh lúc nắng chiều
Bóng dài trên đỉnh dốc cheo leo
Núi không đè nổi vai vươn tới
Lá ngụy trang reo với gió đèo”
(“Lên Tây Bắc” - Tố Hữu)
--------------
🏵 “BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH” - PHẠM TIẾN DUẬT
🍃Tác giả
🌾 “Thơ ông mang hơi thở của cả một thời đại nhưng bằng một khí phách ngang tàng, chất bụi bặm và kiêu bạc của người lính thời chống Mỹ. Thơ ông có sức mạnh của cả một binh đoàn trùng trùng ra trận.”
(Nguyễn Văn Thọ)
🌾 “Sáng tác của Phạm Tiến Duật là “Một góc bảo tàng tươi sống về Trường Sơn thời chống Mỹ.”
(Đỗ Trung Lai)
🌾 “Tôi gắn bó máu thịt với Trường Sơn và có thể nói Trường Sơn đã đẻ ra nhà thơ Phạm Tiến Duật. Trước đây, bây giờ và sau này nếu tôi viết được chút gì neo lại trong lòng bạn đọc chính là nhờ những năm tháng ở Trường Sơn.”
(Phạm Tiến Duật)
🍃Tác phẩm
🌾 “Quê hương anh nước mặn đồng chua
Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá
Anh với tôi đôi người xa lạ
Từ phương trời chẳng hẹn quen nhau.”
(Chính Hữu)
🌾 “Đoàn giải phóng quân một lần ra đi
Nào có sá chi đâu ngày trở về
Ra đi ra đi bảo tồn sông núi
Ra đi ra đi thà chết chớ lùi.”
(Phan Huỳnh Điểu)
🌾 “Khi lên xe ta chưa quen nhau
Lúc xuống xe ta đã thành bè bạn.”
(Phạm Tiến Duật)
🌾 “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước
Mà lòng phơi phới dậy tương lai.”
(Tố Hữu)
🌾Khi phân tích tinh thần lạc quan, tâm hồn trẻ trung của những người lính, chúng ta có thể liên hệ đến câu thơ:
“Cuộc đời vẫn đẹp sao
Tình yêu vẫn đẹp sao
Dù đạn bom man rợ thét gào
Dù thân thể thiên nhiên mang đầy thương tích.”
(“Cuộc đời vẫn đẹp sao” - Phan Huỳnh Điểu)
🌾 Khi phân tích hình ảnh “Bụi phun tóc trắng như người già”, chúng ta có thể liên hệ đến Những cơn cũng từng đi vào những vần thơ đậm chất hiện thực của nhà thơ Nguyễn Đình Thi:
“Đội quân vẫn đi vội vã
Bụi Trường Sơn nhòa trong trời lửa”
(“Lá đỏ”)
🍁Hay:
“Ai qua đèo Trường Sơn
Không nếm mùi cát bụi
Cứ mỗi chiếc xe qua
Bụi tung lên từng khối
Mù mịt một góc trời”
("Bụi Trường Sơn" - Lê Đức Thọ)
🌾Phân tích hình ảnh “Võng mắc chông chênh đường xe chạy”, gợi ta liên tưởng đến câu thơ:
“Cùng mắc võng trên rừng Trường Sơn
Hai đứa ở hai đầu xa thẳm
Đường ra trận mùa này đẹp lắm
Trường Sơn Đông nhớ Trường Sơn Tây.”
(“Trường Sơn đông, Trường Sơn tây”)
🌾Khi nói đến tình đồng chí, đồng đội của những người lính lái xe không kính, ta có thể liên hệ đến câu thơ của Phạm Tiến Duật:
“Khi lên xe ta chưa quen nhau
Lúc xuống xe ta đã thành bè bạn”
(“Chúng ta đi đường dài”)
🌾Phân tích hình ảnh bếp Hoàng Cầm, ta liên hệ đến:
“Ơi, miền Nam ơi những đêm chẳng đuốc đèn,
Lửa trong tim rừng rực sáng trên đường,
Đôi quang gánh nặng tình yêu đất nước,
Hơi bếp Hoàng Cầm ta sưởi ấm khắp nơi nơi.”
🌾Nói đến ý chí chiến đấu quyết tâm, dũng cảm của người lính, chúng ta có thể liên hệ đến câu thơ:
“Ta đi tới, trên đường ta bước tiếp,
Rắn như thép, vững như đồng.
Đội ngũ ta trùng trùng điệp điệp
Cao như núi, dài như sông
Chí ta lớn như biển Đông trước mặt!”
(“Ta đi tới” - Tố Hữu)
🌾Nói đến sự khốc liệt của chiến tranh và tinh thần lạc quan của người lính, ta có thể liên hệ:
“Đường trơn dốc dựng mưa tuôn
Kìa ai vác pháo ngược đường lên cao
Vẫn cười vẫn nói lao xao
Như đàn chim chích bay vào vườn hoa”
(Giang Nam)
-----------------------
🏵 “ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ” - HUY CẬN
🍃Tác giả
🌾 “Huy Cận có năng lực cảm nhận cuộc sống thật đặc biệt, có thể nghe được từ những biểu hiện tinh vi của tạo vật đến những biến đổi lớn lao trong vũ trụ vô cùng vô tận. Đây là nhà thơ có “cái nghiêng tai kì diệu”.
(Xuân Diệu)
🌾 “Bài thơ của tôi là một cuộc chạy đua giữa con người và thiên nhiên, và con người đã chiến thắng. Tôi coi đây là khúc tráng ca, ca ngợi con người lao động với tinh thần làm chủ, với niềm vui.”
(Huy Cận)
🌾 “Con người sống trong xã hội và sống trong vũ trụ… là thành viên của vũ trụ. Đó là hai cực của cuộc sống, hai cực của tư tưởng, hai cực của nhà thơ”.
(Huy Cận)
🌾 “Đời chúng ta nằm trong vòng chữ tôi. Mất bề rộng ta đi tìm bề sâu. Nhưng càng đi sâu càng lạnh. Ta thoát lên tiên cùng Thế Lữ, ta phiêu lưu trong trường tình cùng Lưu Trọng Lư, ta điên cuồng với Hàn Mặc Tử, Chế Lan Viên, ta đắm say cùng Xuân Diệu. Nhưng động tiên đã khép, tình yêu không bền, điên cuồng rồi tỉnh, say đắm vẫn bơ vơ. Ta ngơ ngẩn buồn trở về hồn ta cùng Huy Cận”. - Hoài Thanh
🌾Xuân Diệu có nhận xét: “Chàng than nỗi tháng ngày vùn vụt, bảo rằng hoa xuân không đậu, đời thoảng mùi ôi, trong khi mình chưa sống hết tuổi xuân, đang độ trẻ măng của đời người! Cái tiếc sớm, cái thương người ấy chẳng qua là sự trá hình của lòng ham đời, là cái tật dĩ nhiên của kẻ yêu sự sống.”
🌾 “Huy Cận đã đi lượm nhặt những chút buồn rơi rớt để rồi sáng tạo nên những vần thơ ảo não. Người đời sẽ ngạc nhiên vì không ngờ với một ít cát bụi tầm thường, thi nhân lại có thể đúc kết thành bao nhiêu châu ngọc. Ai có ngờ những bước chân đã tan trên đường kia còn lại ghi trong văn thơ những dấu tích hẳn không bao giờ tan được.” (Hoài Thanh – Hoài Chân trong “Thi nhân Việt Nam”, 1942 )
🍃Tác phẩm
🌾 “Đoàn thuyền đánh cá” là một trong những bài thơ thể hiện sự chuyển mình mạnh mẽ trong phong cách thơ của Huy Cận. Trước cảm hứng của cuộc sống mới, nhà thơ đã không thể nào giữ yên lặng mà phải đặt bút. Có thể nói đây là một trong những sáng tác hay nhất của ông.” – Thảo Nguyên
🌾 “Đoàn thuyền đánh cá – Khúc tráng ca về người lao động”.
🌾Đoàn thuyền người dân chài lên đường trong cảnh bình minh đẹp nhất:
“Khi trời trong, gió nhẹ sớm mai hồng
Dân trai tráng bơi thuyền đi đánh cá.”
(Tế Hanh)
🌾Vẻ đẹp khỏe khoắn của những con thuyền khi ra khơi:
“Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã
Phăng mái chèo mạnh mẽ vượt trường giang
Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng
Rướn thân trắng bao la thâu góp gió..”
(Tế Hanh)
🌾Sự trù phú, giàu đẹp của đất nước:
“Trời xanh đây là của chúng ta
Núi rừng đây là của chúng ta
Những cánh đồng thơm ngát
Những ngả đường bát ngát
Những dòng sông đỏ nặng phù sa.”
---------------------
🏵 “ÁNH TRĂNG” - NGUYỄN DUY
🍃Tác giả
🌾 “Nguyễn Duy muốn đứng giữa hôm nay và nhìn lại hôm qua từ tâm trạng riêng, tiếng thơ anh như một lời cảnh tỉnh, lời nhắc nhở (…). Không chỉ qua thể thơ, giọng điệu mà chất dân gian của thơ Nguyễn Duy ngấm trong cả cách cảm, lối nghĩ, trong quá trình “dàn dựng” hình tượng thơ. Tất cả cái đó vừa rất dân tộc, rất truyền thống lại khá hiện đại, khá mới.”
(Lê Quang Hưng)
🍃Tác phẩm
🌾Liên hệ với sự thay đổi hoàn cảnh sống tác động đến suy nghĩ của con người:
“Mình về thành thị xa xôi
Nhà cao còn thấy núi đồi nữa chăng
Phố đông còn nhớ bản làng
Sáng đèn còn nhớ mảnh trăng giữa rừng.”
(Tố Hữu)
🌾Liên hệ với sự lãng quên quá khứ của người lính sau thời bình:
“Khéo trách người sao quá vội vàng
Bỏ lại bao kỉ niệm quá khứ
Khéo trách người sao quá phũ phàng
Lãng quên những yêu thương tình tự.”
🌾Liên hệ tình cảm của người lính với vầng trăng:
“Nằm ngửa nhớ trăng
Nằm nghiêng nhớ bến
Nao nao ngồi dậy nhớ lưng đèo”
(“Nhớ” – Phạm Tiến Duật)
🌾Nói đến mối quan hệ của con người với vầng trăng trong tuổi thơ, ta nhớ đến Trần Đăng Khoa:
“Ông trăng tròn sáng tỏ
soi rõ sân nhà em
trăng khuya sáng hơn đèn
ôi, ông trăng sáng tỏ
soi rõ sân nhà em"
(“Trăng sáng sân nhà em” – Trần Đăng Khoa)
🌾Khi phân tích câu thơ “ngửa mặt lên nhìn mặt” để nói về sự đối lập giữa con người với vầng trăng, ta có thể liên hệ đến câu thơ:
“Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ
Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ”
(“Vọng nguyệt” – Hồ Chí Minh)
🌾Khi phân tích sự thay đổi của hoàn cảnh sống, ta có thể liên hệ đến:
“Mình về thành thị xa xôi
Nhà cao, còn thấy núi đồi nữa chăng?
Phố đông, còn nhớ bản làng
Sáng đèn, còn nhớ mảnh trăng giữa rừng?”
(“Việt Bắc” – Tố Hữu)
🌾Chúng ta có thể liên hệ đến vấn đề ăn năn, hối lỗi của con người trong truyện ngắn “Bức tranh” – Nguyễn Minh Châu. Truyện ngắn đã thể hiện cách nhìn nhận về con người: Trong mỗi chúng ta bao giờ cũng có mặt tốt, mặt xấu, ranh giới giữa chúng là rất mong manh, nếu chúng ta không chịu đấu tranh với chính mình, không giật mình nhìn lại chính mình để hoàn thiện bản thân thì dễ dàng sẽ trở thành người xấu
------------------------
🏵 “BẾP LỬA” - BẰNG VIỆT
🍃Tác giả
🌾 “Ở Bằng Việt, cái sôi nổi, rạo rực của tuổi trẻ vừa như được nén lại, đồng thời lại được nêu lên bởi suy nghĩ… Một tâm hồn nhiều suy nghĩ, rung động tinh tế, một chủ nghĩa trữ tình xao động, bồi hồi, khi đậm đà, duyên dáng, khi âm vang, sâu thẳm.”
(Lê Đình Kỵ)
🌾 “Chất thơ hào hoa mà đằm thắm, tinh tế mà hồn nhiên, hào sảng mà trẻ trung, tươi mới mà gợi cảm, ấm áp và trí tuệ” chính là nguồn nhiệt năng tỏa sáng từ “Bếp lửa” đến với những trang thơ ngày nay của Bằng Việt.”
(Trần Quang Qúy)
🍃Tác phẩm
🌾Liên hệ với kỉ niệm tuổi thơ bên bà:
“Tiếng gà trưa
Mang bao nhiêu hạnh phúc
Đêm cháu về nằm mơ
Giấc ngủ hồng sắc trứng.”
(Xuân Quỳnh)
🌾Liên hệ với tình yêu quê hương đất nước:
“Quê hương mỗi người chỉ một
Như là chỉ một mẹ thôi
Quê hương nếu ai không nhớ
Sẽ không lớn nổi thành người..”
(Nguyễn Trung Quân)
----------------------
🏵 “CON CÒ” - CHẾ LAN VIÊN
🍃Tác giả
🌾 “Nói chung thơ Chế Lan Viên trên 50 năm luôn luôn là một giọng thơ gây nhiều sự chú ý của dư luận. Có thể nói: Chế Lan Viên là một nhà thơ không yên ổn, anh không yên ổn trong trăn trở sáng tác của mình và cũng mang đến sự không yên ổn trong tình hình thơ của chúng ta.”
(Tế Hanh)
🌾 “Chế Lan Viên là nhà thơ luôn có sự tìm tòi, khám phá và sáng tạo. Ông luôn biết kế thừa, phát huy những tinh hoa của nền văn chương và nhân loại để mang lại cho tác phẩm của mình một vẻ đẹp riêng. Ông có sự nhận thức sâu sắc về chức năng của văn chương và sứ mệnh thiêng liêng của người nghệ sĩ đối với cuộc sống”.
🍃Tác phẩm
🌾Vai trò của lời ru và tình mẹ đối với cuộc đời con:
Mẹ ru cái lẽ ở đời
sữa nuôi phần xác hát nuôi phần hồn
bà ru mẹ, mẹ ru con
liệu mai sau các con còn nhớ chăng.”
(Nguyễn Duy)
🌾Con cò có sức sống bất diệt; lời ru sẽ sống mãi với con người, sống mãi với dân tộc Việt nam:
“Nghìn năm trên dải đất này
Cũ sao được cánh cò bay la đà
Cũ sao được sắc mây xa
Cũ sao được khúc dân ca quê mình!”
(Nguyễn Duy)
-----------------------
🏵“SANG THU” - HỮU THỈNH
🍃Tác giả
🌾 “Thơ Hữu Thỉnh nghiêng về những suy tư và dày đặc những câu hỏi. Đó là lí do khiến thơ Hữu Thỉnh mang cái nhìn chiêm nghiệm về cuộc đời. Mặt khác, đã từng trải qua cuộc chiến tranh gian khổ, ác liệt nên thơ Hữu Thỉnh là sự thăng hoa của kinh nghiệm sống, là sự ngân vọng của những kỉ niệm sâu sắc về một thời bom đạn.”
(Hà Thị Anh)
🍃Tác phẩm
🌾 Liên hệ với sự giao mùa:
“Thế là thu đã chớm sang
Trên cành lá biếc trổ vàng bâng khuâng.”
(Sao Mai)
🌾Liên hệ với đặc trưng của mùa thu:
“Sáng mát trong như sáng năm xưa
Gío thổi mùa thu hương cốm mới.”
(Nguyễn Đình Thi)
🌾Những tín hiệu sang thu trong thơ
Nguyễn Du từng viết trong “Truyện Kiều”:
“Sen tàn cúc lại nở hoa
Sầu dài ngày ngắn đông đà sang xuân”
🍁Hay:
“Lá vàng hiu hắt cảnh tiêu sơ
Phảng phất bên song bóng nhạn thưa”
🌾Bức họa mùa thu trong thơ mới của Bích Khuê:
“Ô hay buồn vương cây ngô đồng
Vàng rơi! Vàng rơi: Thu mênh mông”
🌾Khi phân tích hình ảnh gió se, chúng ta có thể liên hệ đến hình ảnh gió se từng xuất hiện trong thơ Nguyễn Khuyến:
“Lá vàng trước gió khẽ đưa vèo”
🌾Làn gió ấy từng khiến Xuân Diệu mấy lần rung động:
“Đã nghe rét mướt luồn trong gió”
“Những luồng run rẩy rung rinh lá
Đôi nhánh khô gầy sương mỏng manh”
🌾Liên hệ với sắc thu, sự biến chuyển của thiên nhiên đất trời:
“nắng thu đang trải đầy
đã trăng non múi bưởi
bên cầu con nghé đợi
cả chiều thu sang sông”
(“Chiều sông Thương” – Hữu Thỉnh)
🌾Khi phân tích hình ảnh “Chim bắt đầu vội vã”, chúng ta có thể liên hệ đến hình ảnh cánh chim được miêu tả trong “Tràng giang” của Huy Cận:
“Lớp lớp mây cao đùn núi bạc
Chim nghiêng cánh nhỏ bóng chiều sa”
🌾Khi phân tích hình ảnh đám mây, chúng ta có thể liên hệ đến hình ảnh đám mây trong thơ của Lê Thu An:
“Mây trời một dải trắng pha
Vắt ngang sườn núi chiều thu ngập ngừng”
-----------------------
🏵 “VIẾNG LĂNG BÁC” - VIỄN PHƯƠNG
🍃Tác giả
🌾 “Viễn Phương là một con người rất đa mang, rất nặng lòng với quá khứ, với cách mạng, quá khứ đấu tranh của dân tộc lẫn vào sâu sắc với thơ anh, với hồn anh, với đời anh.”
(Trần Thanh Đạm)
🌾 “Thơ Viễn Phương nền nã, thì thầm, man mác, bâng khuâng, day dứt, không gút mắt, cầu kỳ, kênh kiệu, khoa ngôn. Hình ảnh nào trong đời sống anh cũng tìm thấy chất thơ.”
(Mai Văn Tạo)
🍃Tác phẩm
🌾Niềm tiếc thương vô hạn của dân tộc với vị cha già kính yêu:
“Suốt mấy hôm rày đau tiễn đưa
Đời tuôn nước mắt trời tuôn mưa.”
(Tố Hữu)
🌾Liên hệ với hình ảnh hàng tre xanh bên lăng Bác:
“Bão bùng thân bọc lấy thân
Tay ôm tay níu tre gần nhau thêm.
Thương nhau tre chẳng ở riêng
Lũy thành từ đó mà nên hỡi người.”
(Nguyễn Duy)
🌾Khi phân tích cách xưng hô thân thiết “con - Bác” gợi sự gắn bó như người một nhà, có thể liên hệ đến vần thơ:
“Người là Cha, là Bác, là Anh
Quả tim lớn lọc trăm dòng máu nhỏ”
(“Sáng tháng Năm” - Tố Hữu)
🌾Khi phân tích câu thơ “Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam”, chúng ta có thể liên tưởng đến vần thơ của Nguyễn Duy trong bài thơ “Tre Việt Nam”:
“Thân gầy guộc, lá mong manh
Mà sao nên lũy nên thành tre ơi?
Ở đâu tre cũng xanh tươi
Cho dù đất sỏi đất vôi bạc màu”
🌾Hay trong “Cây tre Việt Nam” - Thép Mới:
“Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. Tre hi sinh để bảo vệ con người. Tre, anh hùng lao động! Tre, anh hùng chiến đấu!”
🌾Nói về sự gắn bó của Bác với vầng trăng trong câu thơ: “Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền”, ta có thể mở rộng đến hình ảnh trăng trong thơ Bác.
🍁Trăng đã từng đến với Bác giữa chốn ngục tù:
“Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ”.
🍁Trăng đến với Bác giữa cảnh khuya nơi núi rừng Việt Bắc:
“Tiếng suối trong như tiếng hát xa
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa”
🍁Trăng cùng Bác bàn việc quân:
“Khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền”
🌾Khi phân tích hình ảnh ẩn dụ “trời xanh” trong câu thơ: “Vẫn biết trời xanh là mãi mãi”, ta có thể liên hệ đến câu thơ:
“Bác ngồi đó, lớn mênh mông
Trời xanh biển rộng ruộng đồng nước non…”
(“Sáng tháng Năm” - Tố Hữu)
🌾Nỗi đau mất Bác trong câu thơ ‘Mà sao nghe nhói ở trong tim” làm ta liên tưởng đến vần thơ:
“Suốt mấy hôm rày đau tiễn đưa
Đời tuôn nước mắt trời tuôn mưa”
(“Bác ơi” - Tố Hữu)
-----------------
🏵 “MÙA XUÂN NHO NHỎ” - THANH HẢI
🍃Tác giả
🌾 “Thanh Hải chưa phải là một nhà thơ lớn. Nhưng một khi tiếng nói của cách mạng vút lên được thành thơ thì dẫu chưa phải một nhà thơ lớn vẫn rất quý.”
(Hoàng Trung Thông)
🌾 “Nhà thơ Thanh Hải đã gửi lại cho đời “Một mùa xuân nho nhỏ”, “một nốt trầm xao xuyến”, nhưng đó là mùa xuân còn mãi như ngọn lửa nhỏ sẽ mãi nhen lên, đó là một nốt trầm cứ vang ngân không dứt.”
(Lê Khánh Mai)
🍃Tác phẩm
🌾Liên hệ với hình ảnh thiên nhiên đất trời lúc vào thu:
“Mặt trời lên càng tỏ
Bông lúa chín thêm vàng
Sương treo trên đầu cỏ
Sương lại càng long lanh
Bay vút tận trời xanh
Chiền chiện cao tiếng hót.”
(Trần Hữu Thung)
🌾Liên hệ với tinh thần tự nguyện, dâng hiến vì quê hương:
“Nửa mái đầu chớm bạc
Còn gì cho quê hương
Thân xin làm chiếc lá
Thân xin làm hạt sương.”
(Viễn Phương)
🌾Liên hệ hình ảnh bức tranh thiên nhiên mùa xuân:
“Mùa xuân là cả một mùa xanh
Giời ở trên cao, lá ở cành
Lúa ở đồng tôi và lúa ở
Đồng nàng và lúa ở đồng anh”
(“Mùa xuân chín” – Nguyễn Bính)
🌾Khi phân tích hình ảnh bông hoa tím biếc, chúng ta có thể liên hệ đến thi phẩm “Trở về quê nội” của Lê Anh Xuân:
“Con sông nhỏ tuổi thơ ta tắm
Vẫn con đây nước chẳng đôi dòng
Hoa lục bình tím cả bờ sông”
🌾Liên hệ với tiếng chim chiền chiện:
“Con chim chiền chiện
Bay vút, vút cao
Lòng đầy yêu mến
Khúc hát ngọt ngào”
(“Con chim chiền chiện” – Huy Cận)
🌾Liên hệ quan niệm sống đẹp của tác giả Thanh Hải với nhân vật vô danh trong truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” của Nguyễn Thành Long hay trong lời của bài hát “Tự nguyện” của Trương Quốc Khánh:
“Nếu là chim tôi sẽ là loài bồ câu trắng
Nếu là hoa tôi sẽ là một đóa hướng dương
Nếu là mây tôi sẽ là một vầng mây ấm
Là người tôi sẽ chết cho quê hương”
🌾Trong thơ Tố Hữu, ta cũng dễ dàng thấy được quan niệm sống đẹp đẽ này:
“Nếu là con chim, chiếc lá
Thì con chim phải hót, chiếc lá phải xanh
Lẽ nào vay mà không có trả
Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình”
🌾Liên hệ khát vọng cống hiến thầm lặng của tác giả:
“Từ dáng đứng của anh giữa đường băng Tân Sơn Nhất
Tổ quốc bay lên bát ngát mùa xuân”
(“Dáng đứng Việt Nam” – Lê Anh Xuân)
🌾Liên hệ hình ảnh: “Đất nước như vì sao/ Cứ đi lên phía trước”:
“Nước Việt Nam từ máu lửa
Rũ bùn đứng dậy sáng lòa”
(“Đất nước” – Nguyễn Đình Thi)
--------------
🏵 “NÓI VỚI CON” - Y PHƯƠNG
🍃Tác giả
🌾 “Thơ Y Phương như một bức tranh thổ cẩm đan dệt nhiều màu sắc khác nhau, phong phú và đa dạng nhưng trong đó có một màu sắc chủ đạo, âm điệu chính là bản sắc dân tộc rất đậm nét và độc đáo. Nét độc đáo nằm ở cả nội dung và hình thức. Với Y Phương, thơ của dân tộc Tày nói riêng và thơ Việt Nam nói chung có thêm một giọng điệu mới, một phong cách mới.”
🍃Tác phẩm
🌾Bản sắc quê hương đậm đà trong thơ Y Phương:
“Nàng về giã gạo Cao Bằng/ Để anh gánh nước Cao Bằng về ngâm/Nước Cao Bằng ngâm thì trắng gạo.”
(Dân ca)
🌾Liên hệ với câu thơ “Con đường cho những tấm lòng”:
“Gập ghềnh xuống biển lên non/ Con đường tình nghĩa ai còn nhớ chăng?”
(Ca dao)
🌾Những câu thơ viết về tình cảm gia đình, tình phụ tử:
“Dòng nước mắt một đời không luống cạn
Giọt mồ hôi năm tháng chẳng hề vơi
Đó tình cha muôn thuở vốn không lời
Trong lặng lẽ, âm thầm như chiếc lá”
🍁Hay:
"Muốn cho trẻ hiểu biết
Thế là bố sinh ra
Bố bảo cho biết ngoan
Bố dạy cho biết nghĩ"
(“Chuyện cổ tích về loài người” - Xuân Quỳnh)
🍁Hay:
Bình an, hạnh phúc có nào xa
Cũng bởi tình thương tỏa khắp nhà
(“Gia Đình” - Nguyễn Xuân Viện)
🌾Đối với những câu thơ này, các bạn có thể áp dụng linh hoạt ở phần mở bài hoặc phần chuyển đoạn,...
🌾Khi phân tích bốn câu thơ đầu, chúng ta có thể liên hệ đến lời tâm sự của Bill Cosby: “Những người làm cha, làm mẹ không quan tâm tới công lý, cái họ muốn là sự yên bình và hạnh phúc cho con cái của mình”
🌾Khi phân tích câu thơ “Đan lờ cài nan hoa”, ta có thể liên hệ đến tứ thơ của Tố Hữu trong bài “Việt Bắc”:
“Ngày xuân mơ nở trắng rừng
Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang”
🌾Nếu như người cha trong bài thơ của Y Phương luôn mong mỏi người con mang theo hành trình tốt đẹp của cội nguồn quê hương, cùng những đức tính mà hoàn cảnh đã hun đúc và khắc tạc nên những con người miền núi anh dũng, thì đến bài thơ “Những cánh buồm” của Hoàng Trung Thông, hình ảnh “người cha dắt con đi dưới ánh mai hồng” đã thể hiện niềm tin mãnh liệt ở người cha vào người con trong tương lai. Có cha dìu dắt và chở che, ắt hẳn con sẽ vững bước mà trưởng thành.